دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سنت های نوروز در روستای دیزباد نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- چندساعت مانده به حلولِ سالِ نو، مردم در عبادتگاه ها جمع می شدند. اکثرأ ملبّس به لباس نو حتی بصورتِ نَه نَه دوزی بود. خُدّام حاضرین را با چای و نقل و نانِ کاکِ محلّی پذیرایی می کردند. ( نان کاک را بدین ترتیب می ساختند که آرد و شیر و زرچوبه را بصورت خمیر در می آوردند و مثل نان معمولی درتنور می پختند.)
دعای اوّل سال خوانده می شد و همه منتظرصدای ساعت پاندول دار ِرادیو بودند تا سال جدید را خبر دهد. همه برای تحویل سال جدید لحظه شماری می کردند پس ازتحویل، تبریکات عید آغاز می گردید.
عیدگردی
مردم پس از تحویل سال به خانه های بزرگان فامیل می رفتند(پدر بزرگ ها، مادربزگ ها) عیدی که به جوانان می دادند به صورت نقدی و یا بیشتر گردو بود. جوانان برای گرد و بازی به پشتِ بام می رفتند و بزرگترها بیشتربه دید و بازدید حضوری و گفتگو های مشترک درداخلِ منزل مشغول می شدند.
شام ِشب اوّل عید درخانواده های فقیر و غنی غذا پُلُو بود. "زنی با فخر و مباهات میگفته: ای دَ دَ شب عیدهم پُلُوُو، شب چِله هم پُلُو اَدم پرچیه مرَ
چِلّه بمعنی شب یلدا- پرچیه به معنی دلزدگی از اِفراطِ مصرفِ غذایی خاص- مرَه به معنیِ ِ می شود"
غذاهای معمول عید دیدنیِ های قدیم عبارت بود از شیرِ برنج، حلوایِ شیره توت یا انگور، آبگوشت و نیمرو .....
سبزی سرسفره مَلِر، پونهِ کنارِجوی ها و رودخانه و ماست و شیره و سمنو مکمّل سفره های آنروزها بود.
سفره هفت سین مثل امروز، درآنروزها متداول نبود.
صبح اول عیددرسالهای قبل برای همه بویژه برای بچّه ها و نوجوانان با شور و شعف زائد الوصفی همراه بود،
پوشیدن لباس نو درخانواده بخصوص جوانان و کودکان جلا و سرزندگی دیگری را به همرا داشت.
کم کم دید و بازدیدهایی که در تمام ده صورت می گرفت به صورت فامیلی مرسوم گردید و جنبه ترتیبی به خودش گرفت به طوریکه صبحانه و نهاردرمنزل یک نفر
و شام درمنزل نفر بعدی صورت می گرفت و کم کم پذیرایی از این غذاهای سنّتی فراتر رفت و به پُلُو و آبگوشت و غذاهای مفصّل ترمنجرشد. البته این روند حرکتی ناشی از رفاه نسبی مردم هم بودکه می توانستند درسفره شان غذا ی بهتری را سرو کنند.
عیدی بری
درعیدنوروز رسم براین بود که ازطرف خانواده پسر یک جفت کفش، جوراب، یک قواره پارچه و یا پول نقد و طلاجاتی به خانواده عروسشان عیدی می دادند .
سیزده بدر
آخرین روزِ عید دیدنی و روزِ سرزدن به طبیعت بود. دراین روز دیگر از لَم دادن و زیر کرسی نشینی خبری نیست همه خانواده ها در باغاتِ ِخودسور و ساتی به پا می کردند. در این طبیعت گردی، تغذیه اغلب با کوکوی سبزی و تخم مرغ در بیرون ازمنزل پذیرایی می شدند .
البته باور بعضی براین است که کلمه سیزده بد یمن بوده و مردم برای سپری کردن این روز به بیرون ازخانه رفته و در صحرا آنرا سپری می کنند. بازیهای مطرح در این روز عبارت بودند:
1- گوی ملّه، که درزمین تقریبأ هموار و قسمتی شیبداری برگزار می شد.
2- دستمال بازی درسطح همواری از زمین صورت می گیرد.
3- اَستا زنجیر باف.
4- بیرد او بیرد.
5- تاب و باد انداختن که توسّط خانم ها صورت می گرفت، به این ترتیب که ریسمان بلندی را درتنه ای از گرد و حلقه واردرست کرده و خانم ها به اصطلاح محّلی باد می خوردند .در هر رفت و آمد پاندولی، فردی با ترکه چوبی که در دست داشت به پای طرفی که باد می خورد می زند تا باد را باسمِ نامزدش و یا شوهرش بخورد.
هِی باد بنوم محمّد (نام نامزد یا شوهرش محمّد می باشد) شکَر به کُم محمّد .
اطلاعیه شورای اسلامی دیزباد درباره خسارت دیدگان سیل فروردین
«دیزباد وطن ماست»- به اطلاع کلیه هم ده دیاران عزیز می رساند، جهاد کشاورزی بخش زبرخان، اسامی افراد خسارت دیده از سیل سال جاری را استعلام کرد.
لذا شایسته است خسارت دیدگان از تاریخ ۱۴ لغایت ۱۷ خرداد شخصا و با داشتن اطلاعات زیر به آقای مهدی آفرین مسئول یگان حفاظت دیزباد مراجعه و ثبت نام نمایند:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- شماره ملی
- محل خسارت
- سطح خسارت به متر مربع (طول ضرب در عرض متوسط)
- تعداد درخت خسارت دیده
خانه تکانی و گیلاو زدن در نوروز دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- خانم هادر ماه نوروز (اسفندماه) این عملیّات را آغاز می کنند.
هادی میرشاهی با بیان این مطلب می افزاید: مخصو صأ درزمان قدیم که محل سکونت در یک اطاق خلاصه می شد و حتی کارهای آشپزیِ زمستان هم درهمان اطاق انجام می گرفت .در این شرایط دوده های زیادی درسقف و دیوار اطاق مشاهده می شد. ابتدا اعضأ خانواده تمام وسائل را به بیرون ازخانه حمل می کردند. سپس دیوارها و سقفِ خانه را با خاک مخصوص سفیدی که در کوه های دیزباد نیز موجود است، گیلاو می زدند.
باین طریق خاک را با آب مخلوط و گِل رقیقی بدست می آید سپس با جارو و تکّهِ پارچه ای که بسرچوبی بسته بودند در گِلِ رقیق فرو برده وسپس به درب و دیوار می کشیدند.
این عمل در فواصل چند بار انجام می شد تا سفیدی جای سیاهی ها را بگیرد و بدین ترتیب دیوار و سقف خانه سفید می شد. در بعضی خانه ها روی سفیدیِ دیوار، لاجورد به کار می بردند تا یک رنگِ روشنِ لاجوردی روی دیوار ها و سقف باقی بماند.
فرش ها و کلّیه اقلام در بیرون ازخانه شستشو می شد تا برای عید محل مسکونی آماده شود.
عّلُفّه : درقدیم علف های کنار جویها که نوعی چمن بود باخاک کنده درظرفی می کاشتند تا سبزی شب عید تأمین شود.
درسالهای اخیر گندم، جو و یا عدس درسینی یا بشقابی پهن می کردند و روی آن را با پارجه خیس می پوشاندند تا سبز شود و زینت بخش سفره شب عید باشد.
سنت سمنو پزان دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- ازسنّت های قدیمی نوروز بودکه بصورت گروهی وفامیلی صورت می گرفت. سمنو درقدیم یکی ازغذاهای کمکی ودر سالهای اخیر یکی از ارکان سفره هفت سین می باشد.
برای تهیّه سمنومعمولأ بصورت دسته جمعی وفامیلی عمل می کنند. ابتدایک سرخیّر که روحیّه ایثارگری وگذشت داشته باشد، حدود بیست روز به عید، مقداری گندم خیس کرده و روی مُجمعه یاسینی های بزرگ پهن می کند و روی آن پارچه خیسی کشیده تاسبز شود.
پس از سبزشدن پارچه رابرداشته تابا آب دادنِ مختصر و آفتاب دادن روزانه سبزینگی رشدکرده و به حدود 20-25 سانتی متر برسد.
درموعِد مقرّر، فامیل با ابزارکِار لازم دورهم جمع می شوند. عَلُفَه ها را شسته، رویِ تخته پهن کرده و با فرستادن صلوات آن را به چهار قسمت برش می دهند. آن وقت هرکس حاجتی دارد مقداری ازآن را ریز و خرد می کند.
اقلام خرد شده را با سنگ کوبیده تا لِه شود. علوفه لِه شده را به ظرف بزرگتری منتقل و آبگیری کرده و تفالهِ آنرا را جدا می کنند.
باآبِ حاصله و آردگندم خمیر شُلی تهیّه می شود. این خمیر شُل را درظرفی ریخته و روی اجاق می گذارند و مرتبأ به هم می زنند تا وقتی پخته شود. دراین به هم زدن ها حبابهای روی سمنو می ترکد و با طراف پخش می شود که بسیار سوزاننده می باشد. پس ازپختن آن را با آتشِ کم، دّم کردتا سمنو آماده توزیع و مصرف شود.
زمستان پارسال آخرین پاکسازی دیزباد انجام شد
«دیزباد وطن ماست»- تعیین دیزباد به عنوان پاک ترین و تمیزترین روستای کشور و مشاهده این تمیزی در بخش های مختلف دیزباد باعث شده است که سمن های مختلف برای پاکتر نگه داشتن دیزباد به دیزباد بیایند.
اسفند سال گذشته آخرین جلسه حضور این بزرگمردان و زنان تاریخ معاصر دیزباد در دیزباد بود که باعث پاکتر شدن محیط زیست دیزباد شدند و آن را از هرگونه ناپاکی و آلایش زدودند.
شورای اسلامی دیزباد در پیامی از این گروه تقدیر کرد: به همت شما هم ده دیارانی که برایشان آبادی و پاکی دیزباد مهم است ، اینک مفتخریم به سپاس گزاری از یکان یکان شما زنان و مردان، از پیر و جوان و کودک.... و این گروه نازنین نیز در پیامی از شورای اسلامی برای حمایت هایش تشکر کردند: سپاس فراوان از اعضای محترم شورای اسلامی دیزباد و روابط عمومی آن برای حمایتشان، از همه خواهران و برادرانی که آمدند و پویش خودشان را اعتلا بخشیدند و از یزدان پاک برای چنین همدلانی همراه...و این تلاشی پویاست برای ماندگاری اندیشه پاک
حضور بیش از 140 نفر برای کاشت نهال در بوستان پیش تختگاه روستای دیزباد به دعوت پویش مردمی پاک اندیشان طبیعت دیزبا. #دیزپاک جمعه 24 اسفند 1397
