دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سنت های نوروز در روستای دیزباد نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- چندساعت مانده به حلولِ سالِ نو، مردم در عبادتگاه ها جمع می شدند. اکثرأ ملبّس به لباس نو حتی بصورتِ نَه نَه دوزی بود. خُدّام حاضرین را با چای و نقل و نانِ کاکِ محلّی پذیرایی می کردند. ( نان کاک را بدین ترتیب می ساختند که آرد و شیر و زرچوبه را بصورت خمیر در می آوردند و مثل نان معمولی درتنور می پختند.)
دعای اوّل سال خوانده می شد و همه منتظرصدای ساعت پاندول دار ِرادیو بودند تا سال جدید را خبر دهد. همه برای تحویل سال جدید لحظه شماری می کردند پس ازتحویل، تبریکات عید آغاز می گردید.
عیدگردی
مردم پس از تحویل سال به خانه های بزرگان فامیل می رفتند(پدر بزرگ ها، مادربزگ ها) عیدی که به جوانان می دادند به صورت نقدی و یا بیشتر گردو بود. جوانان برای گرد و بازی به پشتِ بام می رفتند و بزرگترها بیشتربه دید و بازدید حضوری و گفتگو های مشترک درداخلِ منزل مشغول می شدند.
شام ِشب اوّل عید درخانواده های فقیر و غنی غذا پُلُو بود. "زنی با فخر و مباهات میگفته: ای دَ دَ شب عیدهم پُلُوُو، شب چِله هم پُلُو اَدم پرچیه مرَ
چِلّه بمعنی شب یلدا- پرچیه به معنی دلزدگی از اِفراطِ مصرفِ غذایی خاص- مرَه به معنیِ ِ می شود"
غذاهای معمول عید دیدنیِ های قدیم عبارت بود از شیرِ برنج، حلوایِ شیره توت یا انگور، آبگوشت و نیمرو .....
سبزی سرسفره مَلِر، پونهِ کنارِجوی ها و رودخانه و ماست و شیره و سمنو مکمّل سفره های آنروزها بود.
سفره هفت سین مثل امروز، درآنروزها متداول نبود.
صبح اول عیددرسالهای قبل برای همه بویژه برای بچّه ها و نوجوانان با شور و شعف زائد الوصفی همراه بود،
پوشیدن لباس نو درخانواده بخصوص جوانان و کودکان جلا و سرزندگی دیگری را به همرا داشت.
کم کم دید و بازدیدهایی که در تمام ده صورت می گرفت به صورت فامیلی مرسوم گردید و جنبه ترتیبی به خودش گرفت به طوریکه صبحانه و نهاردرمنزل یک نفر
و شام درمنزل نفر بعدی صورت می گرفت و کم کم پذیرایی از این غذاهای سنّتی فراتر رفت و به پُلُو و آبگوشت و غذاهای مفصّل ترمنجرشد. البته این روند حرکتی ناشی از رفاه نسبی مردم هم بودکه می توانستند درسفره شان غذا ی بهتری را سرو کنند.
عیدی بری
درعیدنوروز رسم براین بود که ازطرف خانواده پسر یک جفت کفش، جوراب، یک قواره پارچه و یا پول نقد و طلاجاتی به خانواده عروسشان عیدی می دادند .
سیزده بدر
آخرین روزِ عید دیدنی و روزِ سرزدن به طبیعت بود. دراین روز دیگر از لَم دادن و زیر کرسی نشینی خبری نیست همه خانواده ها در باغاتِ ِخودسور و ساتی به پا می کردند. در این طبیعت گردی، تغذیه اغلب با کوکوی سبزی و تخم مرغ در بیرون ازمنزل پذیرایی می شدند .
البته باور بعضی براین است که کلمه سیزده بد یمن بوده و مردم برای سپری کردن این روز به بیرون ازخانه رفته و در صحرا آنرا سپری می کنند. بازیهای مطرح در این روز عبارت بودند:
1- گوی ملّه، که درزمین تقریبأ هموار و قسمتی شیبداری برگزار می شد.
2- دستمال بازی درسطح همواری از زمین صورت می گیرد.
3- اَستا زنجیر باف.
4- بیرد او بیرد.
5- تاب و باد انداختن که توسّط خانم ها صورت می گرفت، به این ترتیب که ریسمان بلندی را درتنه ای از گرد و حلقه واردرست کرده و خانم ها به اصطلاح محّلی باد می خوردند .در هر رفت و آمد پاندولی، فردی با ترکه چوبی که در دست داشت به پای طرفی که باد می خورد می زند تا باد را باسمِ نامزدش و یا شوهرش بخورد.
هِی باد بنوم محمّد (نام نامزد یا شوهرش محمّد می باشد) شکَر به کُم محمّد .
چهارشنبه سوری در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- برخی از سنت های ملی در دیزباد نیز سابقه دارد و جزء سنن دیزبادی ها به حساب می آید. سنت هایی که شکل و شمایل آن شاید قدری متفاوت با آنچه در فرهنگ رایج کشور است باشد.
هادی میرشاهی در نوشته خود در باب چهارشنبه آخر سال می نویسد: چهارشنبه سوری یکی ازجشن های ایرانی است که غروب سه شنبه شب، پیش ازآخرین چهارشنبهِ ماهِ اسفند برگزارمی شود.
"سوری" به معنی سرخ است که مردم آتش روشن کرده و از روی آن می پرند "زردی من ازتو" "سرخی توازمن"
درشاهنامه فردوسی اشاره هایی درباره بزم چهارشنبه، درنزدیکی نوروز وجود داردکه نشان از کهن بودن این جشن دارد.
تنوّع باورها درمناطق مختلف ایران:
- بیماری و ناراحتی ها و نگرانی های سال کهنه رابه آتش می سپارند تا سال نو را با آسودگی خاطر و شادی آغازکنند.
_ کوزه سفالیِ سالِ قبل را ازپشت بام پرت کرده و کوزه نو را جایگزین می کنند با این باورکه بلایا درکوزه قبلی متراکم شده و باشکستن آن، این بلایا دورمی شود.
- آجیل جات را آب نمک زده و با آتش چهارشنبه سوری بو داده و معتقدند هرکس ازاین آجیل بخورد مهربانتر می شود.
- درچهارسوری، پختن آش و دادن به بیماران را شفابخش می دانند.
- کُندُر را برای دفع چشم زخم و حل مشکلات، درآتشِ چهارشنبه سوری می ریزند.
اینها بخشی از اعتقاداتی است که در دیزباد وجود دارد و شاید در بخش های دیگر کشور نیز این قبیل اعتقادات را داشته باشیم. چنانچه شما نیز در این خصوص اطلاعاتی دارید با ما به اشتراک بگذارید.
نحوه تهیه اشکنه ملر در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- غذاهای محلی یکی از مهمترین بخش های فولکور یک منطقه است.
اشکنه یکی از غذاهای محلی است که تهیه آن روش خاص خود را دارد. تفاوت های ریزی در تهیه اشکنه وجود دارد که یکی از دوستان دیزبادی به لهجه دیزبادی آن را بیان کرده است:
«اشکینه تیار کردن کار ندره ,
یک تاس او , اخاد یک پیله روغن ر با یک موشته ملر و نخاد لوبیا (اگر قورمه د حولی یافت مره) د هم رز کو بعد ار بار کو.»
علاوه بر این هلیم دیزباد یکی دیگر از غذاهایی است که در دیزباد تهیه می شود و می توان به عنوان غذاهای لوکس دیزبادی از آن یاد کرد.
جشنواره سمنو و مراسم آخرین جمعه سال برگزار شد
«دیزباد وطن ماست»- روز پنجشنبه 27 اسفند ماه مراسم، آخرین جمعه سال 94 و همچنین مراسم پایانی جشنواره سمنو با حضور جمع کثیری از دیزبادی ها در جماعت خانه دیزباد برگزار شد، این مراسم از ساعت 19 شروع و تا ساعت 22 ادامه یافت.
به گزارش دیزباد وطن ماست، مراسم با تلاوت چند سوره کوتاه از قران کریم توسط محمد علی میرشاهی شروع و با تلاوت سوره الرحمان توسط جمعی از قاریان ادامه یافت.
این گزارش می افزاید: حسنعلی میرشاهی عضو شورای اسلامی با بیان خطبه هائی از امام علی (علیه السلام) و همچنین دعای باران به مراسم روح معنوی خاص دادند.
سپس محمود کردی به تشریح برخی مسائل روز دیزباد پرداخت.
رئیس شورای اسلامی دیزباد گفت: گرامی می داریم یاد و نام در گذشتگان سال 94 دیزباد و سایر در گذشتگان این دیار را، آنان گوهر های گرانبهائی بوده اندکه دیگر در بین ما نیستند اما خاطرات و نصایح آنهاهمیشه در اذهان باقیست. اگر قرار باشد ما فرزندان صالحی برای آنها باشیم و روح آنها از ما شاد باشد باید نصایح آنها را در گوش داشته و به آنها عمل کنیم.
وی افزود: هم آنها دوستدار دیزباد بوده اند و به همین دلیل وصیت کرده اند در دیزباد دفن گردند. تمامی پدران و مادران ما دوست داشته اند که دیزباد همیشه سرسبز و آباد باشد و همگی در کنار یکدیگر با محبت و همدلی زندگی کنیم. ما باید بدانیم که آبادی دیزباد منوط به سر سبزی و طراوت باغات و سرسبزی باغات منوط به سر سبزی کوه ها و وجود گل و بوته و درختان کوه هاست.
کردی گفت: اگر کوه های ما پوشش خوبی داشته و جنگلی باشند ما آب داریم و اگر آب داشته باشیم همه چیز داریم. شورا و دهیاری دیزباد در طول دو سال گذشته تمامی سعی خود را کرده که بتواند سرسبزی دیزباد را افزایش داده و آن را پایدار نماید. به همین دلیل با تلاش و ارتباطاتی که با مسئولین برقرار نمودیم موفق شدیم در نوروز 94 دکتر ابتکار معاون رئیس جمهور و ریاست سازمان محیط زیست کشور را به دیزباددعوت کنیم. نتایج این سفر این بود که دیزباد جزء مناطق حفاظت شده کشور قرار گرفت. یعنی دیگر در دیزباد برای همیشه تخریب کوه ها و مراتع و فروش آن به گوسفنداران غیر دیزبادی ممنوع شد. بوته کنی و قطع درختان ممنوع شد، شکار حیوانات و پرندگان وحشی ممنوع شد. اگر کسی خلاف کرد دولت با آنها برخورد می کند.
مهندس محمود کردی افزود: دیزبادی ها نیز باید گیاهان خوراکی و داروئی را در حد اعتدال و مصرف خانواده جمع کرده و جمع آوری برای فروش ممنوع می باشد زیرا رزق و روزی هیچ دیزبادی به چهار تا گیاه کوهی و فروش آن وابسته نیست. ملر را در حد مصرف جمع کنید زیرا جمع آوری بی رویه چند سال اخیر موجب نابودی و انقراض این گیاه با ارزش می شود.
وی تصریح کرد: گل های لاله را به هیچ عنوان جمع آوری نکنید زیرا ماندگاری این گل در بستر غیر طبیعی بسیار اندک است و اگر این گل عمر خود را تکمیل و بذر آن بر زمین بریزد از هر گل لاله امسال ده گل لاله، سال بعد سبز می شود و بدین ترتیب کوه های ما بعد از چند سال لاله زار می شود که همه از آن لذت خواهند برد.
عضو شورای اسلامی دیزباد گفت: ما در سال 94 در شش نقطه دیزباد آتش سوزی داشتیم که سه مورد در باغات و سه مورد در کوه ها بوده است. چرا باید سهل انگاری کنیم و این اتفاقات بیفتد، این مسائل به هیچ عنوان در دیزباد پذیرفته نیست و امید واریم دیگر تکرار نشود.
وی ضمن تشکر از یگان حفاظت دیزباد تصریح کرد: این یگان در طول سال گذشته به درستی ماموریت خود را انجام داده است و الحمد لله امنیت دیزباد به طور کامل برقرار شده و ما هیچ نوع مشکلی در برقراری امنیت عمومی، حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی نداشته ایم.
وی افزود: همچنانکه به نوروز نزدیک می شویم از کلیه مردم تقاضا می شود همانطور که خانه های خودتان را تمیز می کنید کوچه هارا نیز تمیز کنید و این کار را در تمام طول سال مجدانه دنبال کنید. مردم در هنگام خرید از مغازه ها سعی کنند زنبیل همراه خود برده و از پلاستیک کمتری استفاده کنند.
وی در پایان ضمن تشکر از برگزار کنندگان جشنواره سمنو اعلام کرد: احیاء این مراسم سنتی موجب شادی و نشاط، امید و علاقه مندی به دیزباد، محبت و همدلی و باز گشت مردم به دیزبادمی شود. شورا ی اسلامی و دهیاری دیزباد دربرگزاری تمامی مراسم زیبا و سنتی، مشوق، همکار و همراه شما خواهد بود.
وی گفت: پیشاپیش سال جدید و نوروز باستانی را به همه ده دیاران عزیز در هر کجای دنیا تبریک عرض نموده و آرزوی سعاد ، سلامت و بهروزی، همگان را از خداوند بزرگ مسئلت دارم، شاد و پیروز باشید.
هموطن نوروز تو پیروز باد ------ ای وطن هر روزت نوروز باد
گزارش تصویری حضور دیزبادی های در جشنواره غذاهای سنتی زبرخان
«دیزباد وطن ماست»- دیزباد وطن ماست کسب رتبه نخست جشنواره غذای سنتی زبرخان را به همه دیزبادی ها و بویژه برندگان تبریک عرض می کند.
ادامه مطلب ...