دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.دیزباد و زبان ترکی سغدی
«دیزباد وطن ماست»- برخی از افراد در دیزباد اعتقاد دارند که در زبان و گویش و أسامی دیزبادی نمونه های فراوانی از کلمات را می توان یافت که ریشه در ترکی سغدی دارد و به نوعی هم ریشه در فارسی پهلوی، اما به نظر می رسد این ایده حداقل در مورد ترکی سغدی نمی تواند صحیح باشد و به ویژه زمانی که واژه های مطرح شده واژه های تاریخی اند که دقیقا مشابه واژه های ترکی سغدی نیستند!
آن دسته معتقدند که به نظر می رسد این می تواند ریشه در جغرافیای روستا و در مسیر راه ابریشم بودن دیزباد نیز ارتباط داشته باشد. کما اینکه نام برخی از باغات دیزباد برگرفته از ریشه هایی تاریخی باید باشند. (به عنوان نمونه باغات تخت شاه؛ یا تخت گاه؛ التنزُم ( که فکر کنم دیزبادی شده اسم "یورت نظام" باشد.) حال اینجا می توان پرسش هایی را پیش کشید. أیا دیزباد زمان پیش و یا پس از دوره مغول شاهد ساکنانی با ریشه ترک زبان بوده و یا نه؟؟
آیا با توجه به راه ابریشم می توان پیش انگاره ای از داشتن دو محل سکونت برای روستاییان دیزباد را در نظر گرفت که این خود موجب مبادلات فرهنگی و رشد گویش دیزبادی شده باشد؟ (البته اگر به گذشته نه چندان دور نگاه کنیم ماجرای حمیدزاده و یا سیاست خانه سازی مرحوم فدایی در ابتدای راه دیزباد را سراغ گرفت که هنوز در حافظه تاریخی ما هست و خود شاید شاهدی بر این ادعا باشد )
در ارتباط با هنر مردم دیزباد، وآثار باقی مانده از ان می توان به برخی سنگ قبرهای یافت شده از حدود پانصد سال پیش به عنوان سند نیز یاد کرد. بر روی برخی از این سنگ نبشت های مردگان نقوشی تراشیده شده که گویای پیشه و حرفه صاحب گور بوده است. در میان این گونه نقش ها هنر ارایش و پیرایش موی سر، خیاطی و یا بافندگی را می توان بیشتر یافت (به صورت نقش های قیچی و یا شانه و ...) و نیز تا جایی که من اشنایی دارم در گذشته آثاری از وجود برخی صنعت ها همچون آهنگری و ذوب فلز در دیزباد یافت شده است.
و هنوز هم آثاری از این اماکن را به صورت أسامی باقی مانده در بین مردم و باغات دیزباد می توان یافت. باقی بقای همگی.
لطفا نظر خود را در مورد اظهارات فوق اعلام کنید.
سنگ نوشته های دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- یکی از ابعاد تمدنی دیزباد سنگ نوشته هایی است که عمده آن در قبرستان های دیزباد قرار گرفته است. هادی میرشاهی در نوشته ای در باب این سنگ نوشته ها می نویسد:
ـ سنگ نوشته از قبرستان شاه پسندی بنام «فاطمه بنت اسد» که تاریخ فوت (292) هجری ذکرشده است
ـ سنگ نوشته قبرستان قلعه کهنه بدست آمده بنام «علی ولد استاد میرزا» تاریخ فوت 311 هجری قمری میباشد.
ـ سنگ نوشته قبرستان جلو حوض خانه مربوط به پسر امامقلی خاکی بوده که حدود چهارقرن قبل می زیسته است (نزد علی ملک می باشد.) این آثار قدمت دیزباد را به قرون اول اسلام می رساند.
ـ در پی تختگاه (قلعهِ منصور) سنگی بدست آمده مربوط به زنی بنام شاه بانو بنت درویش متولّد 113 هجری قمری که نزد مهدی شیخ و سنگ دیگراز بنای حمام ده پایین که 105 هجری قمری را حکایت دارد.
ـ سند دستنویس نزد ورثه عبدالحسین که یکی از خانه های قلعه پیش تختگاه مهریه زنی از آن فامیل بوده است.
این آثار قدمت دیزباد را به قرون اولیّه اسلام می رساند.
بالاخره آثار بجامانده از قبیلِ سنگ نوشته ها، برج و باروها، قلاع بدون سکنیِ مجاور (مثل قلعه حسن، قلعه مقابل ده معروف به قلعه منصور، قلعه نوحصار) همه و همه بیانگر این است که این منطقه در قرون گذشته، تاریخ ِپرفراز و نشیبی داشته و حدّاقل از 1050 هجری قمری دارای کتابت و مستندات تاریخی می باشد.
نام های مختلف دیزباد در طول تاریخ
«دیزباد وطن ماست»- انجمن ملّی ،9444 ، ص944و31 مینویسد :درکتاب «انس المهج و حدائق الفرج» آمده:
دیزباد یکی از قرأ نیشابوراست و قصرالریح نوشته اند.
-مقدّسی دراحسن التقاسیم، ص91 دیزباد را قصرالریح (کاخ عطراگین) نام برده که باد و نسیم خوش در آن می وزد.
- عبدالفاخرصاحب سیاق التواریخ می نویسد: حسام منیعی بانیِ مدرسه منیعی نیشابوردر سرِآب رودخانه دیزباد رباطی ساخت که آنرا رباطِ بدیعی گویند (تاریخ نیشابور/ سیدعلی مؤیّدثابتی، کتاب-تهران : انتشارات آثار ملّی، 9444 ، ص01 )
- المنجد، چ بیستم بیروت ص980و اقرب الموارد، ج9، ص931 و فرهنگ خلیلی ص989 مواردفوق راتأیید نموده اند.
-در کتاب حدودالعالم من المشرق الی المغرب اشاره ای به قصرالریح نموده که منظور دیزباد می باشد. ص4
سنگ نوشته های دیزباد:
ـ سنگ نوشته از قبرستان شاه پسندی بنام فاطمه بنت اسد که تاریخ فوت )919 )هجری ذکرشده است.
ـ سنگ نوشته قبرستان قلعه کهنه بدست آمده بنام » ری قمری می باشد.
کشف سنگ قبر 300 ساله در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- سنگ قبری که بالغ بر 300 سال قدمت دارد در محل قبرستان چنردو دیزباد در هنگام کندن قبر برای یکی از دیزبادی ها از زیر خاک در آمد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این سنگ قبر که قدمت بسیار زیادی دارد هنوز به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است اما حدود قدمت آن را 300 سال تخمین زده اند.
سنگ قبر برای مطالعه بیشتر توسط دهیاری به محلی امن منتقل شده است.
گفتنی است در دیزباد هنگام ایجاد راه ماشین رو قبرستانی کشف شده که اسکلت هایی مربوط به دوران گبرها یافت شده است.
عکس تزئینی است
کشف سنگ قبر بیش از 1100 سال در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- سنگ قبری با قدمت 1118 سال در سر مزار دیزباد علیا کشف شد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، در مردادماه سال جاری تعدادی از کارگران در باغ مرحوم فریدون میرشاهی مشغول دیوار گذاری بودند که در هنگام کندن پی دیوار به سنگ قبر برخورد می کنند.
سنگ قبر متعلق به خانم فاطمه بنت آخوند ملامحمد بوده که در سال 132 قمری در این محل دفن شده است.
گفتنی است دیزباد چندین قبرستان قدیمی دارد که یکی از آنها سرمزار می باشد.