دیزباد وطن ماست

دیزباد وطن ماست

سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست

دیزباد وطن ماست

سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.

کاربرد اشتباه نام قجغر توسط مهدی مهدویان

«دیزباد وطن ماست»- بارها در دیزباد وطن ماست در باب نام قجغر و استفاده صحیح این نام نوشته شده است اما باز هم می بینیم که کوهنوردان نام اشتباه قوچگر را برای این قله به کار می برند.

قجغر نام رسمی قله ای است که در رشته کوه بینالود میان دیزباد و چند روستای دیگر قرار گرفته است. متاسفانه هیچ گفتگویی میان مسئولان دیزبادی با سایر مسئولان برای تثبیت این نام انجام نشده است و همچنان این اشتباه بر سر زبان کوهنوردان و دوستاران طبیعت دیزباد وجود دارد.

امیدواریم این موضوع به صورت کاملا جدی توسط مسئولان رسیدگی و نتایج آن به مردم دیزباد گزارش شود.


دیزباد در سایت روستیران معرفی شد

«دیزباد وطن ماست»- سایت روستیران یکی از سایت های تخصصی در باب روستاهای ایران است که در مطلبی به روستای دیزباد بالای نیشابور پرداخته است.

به گزارش دیزباد  وطن ماست، در این سایت آمده است: روستای دیزباد نیشابور، یکی از زیباترین روستاهای پلکانی

بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست. 

در مسیر جاده نیشابور به مشهد روستای دیزباد، قرار دارد که در ۸۰ کیلومتری جاده مشهد– نیشابور و روی سلسله جبال بینالود، در میان رودخانه‌ها و چشمه‌های جوشان و باغ‌های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین‌های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می‌رسید، تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس می‌کنید و خنکای ناشی از آب‌وهوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض می‌کند.



بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست.

روستای دیزباد میان چشمه  سارهای فراوان و رودخانه ها قرار گرفته و درختان سرسبز و باغستان های پر رونقی را شکل داده است. در روستای دیزباد ۱۵۰ چشمه وجود دارد که در برابر هر یک، استخری زیبا جلوه گری می کند. بعضی از چشمه  ها در داخل روستا قرار دارند و عموم مردم می توانند از آن ها استفاده کنند ولی بعضی از این چشمه ها متعلق به باغ  های خصوصی است.

هنوز هم بیشتر دیزبادی‌ها شغل آبا و اجدادی‌شان یعنی باغداری را ادامه می‌دهند و نگاه باغداران روستا به منابع تولید، نگاهی کاملا علمی است. برای استفاده بهینه از آب، تمامی استخرها و کانال‌های خاکی پوشش داده شده است. حتی کشاورزان روستا هم با تراس‌بندی‌های فراوان، اراضی حاصلخیز ایجاد کرده‌اند تا تعادل دام و مرتع کاملا رعایت شود.» این کارها در کنار توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول باعث شده تا این منطقه به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس تبدیل شود. تنوع و کیفیت گیاهان دارویی یکی دیگر از سرمایه‌های طبیعی روستاست و برای بعضی از خانواده‌ها منبع درآمد محسوب می‌شود.

این روستا در طول حیات خود فارغ التحصیلانی داشته که باعث افتخار همه روستاییان ایران به شمار می روند. یکی از آن ها «امام‌ قلی خاکی خراسانی» است که از شاعران معروف در قرن ۱۱ هجری قمری است. شخصیت معروف دیگر این روستا محمد فدایی خراسانی، شاعر و نویسنده قرن ۱۲ هجری قمری می باشد.

«دیزباد» وفادار به قانون زمین

«دیزباد وطن ماست»- زهرا کشوری، روزنامه‌نگار حوزه میراث فرهنگی و محیط زیست در باب دیزباد می نویسد: اهالی این روستا، کوه بینالود را از خشکسالی و سیلاب نجات دادند.

این خبر که در سایت ایران آنلاین منتشر شده است می افزاید: پاییز هزار رنگ، «دیزباد» را در آغوش کشیده است. گنجشک‌ها باغ‌‌های دیزباد در کوه بینالود را روی سرشان گذاشته‌اند. اینجا در ۸۰ کیلومتری جاده مشهد- نیشابور، اهالی یادشان مانده کاری نکنند که به قانون زمین بر بخورد. اهالی دیزباد آنقدر به این قانون که سهراب سپهری شاعر کاشانی در قاموس شعر مصوب کرده، پایبندند که نه سیل می‌تواند به آنها آسیبی بزند نه خشکسالی خم به ابروی آنها بیاورد.


 گنجشک‌ها در روستای دیزباد صاحب ملک هستند. هر دیزبادی موظف است در ساخت خانه‌اش لانه‌ای برای پرندگان بسازد. اهالی لابه‌لای درخت‌ها هم لانه‌های رنگی گذاشته‌اند. در داخل استخرهایشان هم حتماً چوب کوچکی وجود دارد تا پرنده تشنه روی آن بنشیند و بی‌هراس از غرق شدن، آب بنوشد. پرنده‌ها هم با خوردن آفات مهربانی دیزباد را بی پاسخ نمی‌گذارند، اما میزبانی از پرنده‌ها توصیف کوچکی از رعایت قانون زمین و احترام به «زمین مادر» در دیزباد است.

در ورودی روستا المانی به شکل دی اِن ای (عامل انتقال وراثت) پیچ و تاب خورده، به خانه کبوتری می‌رسد و یک قلم. محمود کردی،رئیس شورای اسلامی روستای دیزباد بالا در گفت‌وگو با «ایران»، این المان را نشانه‌‌ای بر وجود ژن فرهنگ حفظ محیط ‌زیست در دیزباد می‌داند که از نسلی به نسلی دیگر می‌رود. تحول در این روستا با ساخت مدرسه شروع می‌شود. دیزبادی‌ها اولین مدرسه غیرانتفاعی روستایی کشور را در سال ۱۳۱۸ برای خودشان می‌سازند. روستای دیزباد بن‌بست است. در دل کوه بینالود سقف خانه همسایه حیاط خانه دیگری شده است. سایه همسایه روی سر همسایه دیگر آنقدر بالا رفته تا قصه روستای پلکانی دیزباد روی کوه حک شود. اما در آن سال‌ها امکان تردد خودرو به روستا وجود نداشت، بنابراین از آموزش و پرورش وقت کاری برای دیزبادی‌ها برنمی‌آید. بنابراین (به دستور سلطان محمد شاه) خود آستین بالا می‌زنند و اولین مدرسه روستایی را به نام «ناصرخسرو» می‌سازند. دیزباد همان سال‌ها هم صاحب دبیرستان غیرانتفاعی می‌شود تا از روستاهای اطراف هم برای تحصیل به دیزباد بیایند. راه شوسه را هم اهالی خود به دیزباد می‌کشند. بیل و کلنگ برمی‌دارند و ۲۵ کیلومتر راه را به دل بینالود می‌برند. اوایل دهه ۵۰ بی‌سوادی در روستا ریشه‌کن می‌شود تا به عنوان نخستین روستای باسواد تیتر سال ۵۱ روزنامه‌ کیهان شود. آنها در دهه ۴۰ نیز اولین شبکه برق خصوصی را به نام خود زدند تا برخلاف سرنوشت تلخ بسیاری از روستاهای ایران که در چند دهه گذشته متروک و خالی از سکنه شدند، مهاجرت معکوس را رقم بزنند.


 قانون زمین
محمود کردی، رئیس شورای اسلامی دیزباد یکی از مدیران ارشد جهاد کشاورزی بوده است. بسیاری از دیزبادی‌ها مثل او تحصیلات آکادمیک دارند. کردی اما اعتقاد دارد که مردم با دانش بومی کوه بینالود را در دیزباد حفظ کردند. بینالود قبل از این حفاظت تمام قد، زیر سم ۲۲ گله دام بود. گله‌ها پوشش گیاهی‌اش را می‌چریدند و خاکش را سست می‌کردند.
مردم روی خاک کوهستانی آن گندم، جو و نخود می‌کاشتند تا باز هم فرسایش خاک سرعت بگیرد. در جنگ جهانی دوم ایران به محاصره درآمد و فقر و قحطی به جان مردم افتاد. محیط زیست هم از این رهگذر آسیب بسیار دید. گونه‌های درختی برای سوخت قطع شدند و گونه‌های جانوری شکار. 
پس از جنگ جهانی دوم،  دیزبادی‌ها چتر حفاظت را به روی بینالود کشاندند. پوشش گیاهی از بین رفته بود. برخی گونه‌های جانوری چون پلنگ و خرس از منطقه گریخته بودند. آنها ابتدا دام‌شان را کم کردند و تعداد آنها را به یک گله رساندند. به گفته زهرا کردی، رئیس شورای روستا، زمین‌ها برای چرا قرق شد. دام نمی‌تواند هر جا که بخواهد، بچرخد و بچرد. زمین چرا هر سال عوض می‌شود تا چراگاه قبلی خود را احیا کند. دفتر کشت دیم را هم در زمین‌های کوهستانی بستند و دیگر گندم، جو و نخود نکاشتند. 
دیم خاک زمین را سست می‌کرد و هر بار سیل اتفاق می‌افتاد، فرسایش خاک شدت می‌گرفت. برداشت گیاهان دارویی بینالود در حوزه دیزباد را هم ممنوع کردند. در روستاهای اطراف آنقدر گیاهان دارویی کوهی را می‌چیدند که بینالود لخت شد. به سمت دیزباد آمدند. دیزباد‌ی‌ها برای آنها آغوش نگشودند. در سال ۹۲ یگان حفاظت محیط زیست را تشکیل دادند تا جلوی ورود شکارچی‌ها را به روستا بگیرند و از برداشت گیاهان کوهی جلوگیری کنند. حقوق یگان حفاظت را هم اهالی روستا پرداخت می‌کنند. به گفته محمودی کردی، آرامش به حیات وحش دیزباد برگشته و تراکم قوچ، کبک و... نشان از حال خوب آنها دارد. 

«زهرا کردی» از پیشنهاد روستاهای دیگری برای خرید مراتع دیزباد خبر می‌دهد. به گفته او، قیمتی بین ۵ تا ۱۰ میلیون را به مرتع‌داران دیزباد پیشنهاد داده‌اند تا بتوانند گله‌هایشان را برای چرا به روستا بیاورند. دیزبادی‌ها به آنها راه ندادند. آنها الگوی کشت را هم تغییر دادند. ابتدا در باغ‌های پلکانی سیب و آلو می‌کاشتند. سیب و آلو در تابستان آب زیادی می‌خواست، تنش آبی باعث شد تا باغداران روستا گیلاس را جایگزین گونه پرآب‌بری چون سیب کنند. آنها مرغوب‌ترین گیلاس و آلبالو را تولید کردند تا بازار فروش‌شان از کشورهای خلیج فارس بگذرد و به اروپا برسد. هرچند تحریم و کرونا در حال حاضر بازار آنها را به داخل ایران محدود کرده ‌است. آنها تکثیر و حفاظت از گونه‌های درختی و جنگلی را در هفت هکتار از اراضی خود با کمک دفتر تسهیلات محیط زیست سازمان ملل شروع کرده‌اند و قصد دارند اینجا را به بانک گونه‌های بومی تبدیل کنند. حالا دیزباد چون صخره‌ای در مقابل سیل مخرب ایستاده و تنشی در کم آبی خشکسالی ندارد.

نیم نگاه

نه سیل می‌تواند به روستای دیزباد آسیبی بزند نه خشکسالی خم به ابروی اهالی می‌آورد. گنجشک‌ها در روستای دیزباد صاحب ملک هستند. هر دیزبادی موظف است در ساخت خانه‌اش لانه‌ای برای پرندگان بسازد. اهالی لابه لای درخت‌ها هم لانه های رنگی گذاشته اند. در داخل استخرهایشان هم حتماً چوب کوچکی وجود دارد تا پرنده تشنه روی آن بنشیند و بی‌هراس از غرق شدن، آب بنوشد

دیزباد؛ روستایی در مسیر باد

«دیزباد وطن ماست»- روزنامه خراسان رضوی دیزباد را به عنوان یکی از مقاصد گردشگری معرفی کرد.

به گزارش این نشریه در دیزباد وطن ماست توجه فرمایید:در این پاییز زیبا، فرصتی خوب فراهم است برای زدن به جاده و به تماشا نشستن تغییرات طبیعت. اگر این آخر هفته هوس دارید که دل بکنید از رخوت خانه، پیشنهاد می‌کنیم سمتِ روستای دیزباد نیشابور بروید که پُر است از شگفتی.


یک روستای باسواد در دل کوه

دیزباد پر از توربین‌های بادی است که وقتی به چند کیلومتری آن می‌رسید، تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس می‌کنید و خنکای ناشی از آب و هوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسم‌تان را عوض می‌کند. روستای دیزباد بالا در 75 کیلومتری مشهد به سمت نیشابور واقع شده است، روستایی پلکانی با آداب و رسوم خاص و مردمانی مهمان نواز که حتی به عنوان یکی از باسوادترین روستاهای دنیا در یونسکو ثبت شده است.



 روستای آسیاب‌های آبی

به گفته اهالی، گویا در قرن سوم هجری، دیزباد را به عنوان قصرالریح می‌شناختند. بعد از آن هم، این روستا به چهل اشکوب و کمی بعدتر هم به دیزباد تغییر نام داد. اما مهم‌ترین عنوانی که این روستا در تاریخ چندین ساله‌ خود یدک می‌کشد روستای آسیاب‌های آبی است که در زمان حمله مغول‌ها به این نام شهرت یافت.

قدیمی‌ها برایتان خواهند گفت که در زمان حمله مغول‌ها به نیشابور، دیزباد یکی از روستاهایی بود که از این بلای خانمانسوز در امان ماند. به همین علت در مدت زمان کمی، به مرکز آسیاب گندم‌های منطقه تبدیل شد و مردم از شهرها و روستاهای مختلف به این جا می‌آمدند تا گندمشان را آسیاب کنند. اما یک روایت جالب دیگر از این روستا، مربوط به حدود ۶۰ سال قبل است. می‌گویند که در آن دوره که شب‌ها بیشتر روستاها غرق در تاریکی بود، دیزبادیان فانوس‌هایی را در معابر آویز کرده بودند تا ستارگان تنها روشنی دهنده نباشند و در فاصله زمانی اندکی اولین شبکه برق خصوصی روستا افتتاح شد. شغل اکثر مردم دیزباد باغداری است، نگاه باغداران دیزبادی به منابع تولید نگاهی نسبتا علمی است . جالب است بدانید هنوز هم بیشتر دیزبادی‌ها شغل آبا و اجدادی‌شان یعنی باغداری را ادامه می‌دهند.


رقص رنگ در شکوه پاییزی

دیزباد یکی از معروف‌ترین روستاهای پلکانی در ایران است با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست. در فصل بهار انواع گل‌ها و گیاهان دارویی مانند شاه تره، خاکشیر، گل ختمی، پرسیاوشان و... در ارتفاعات می‌روید و چشم‌انداز زیبایی در روستا ایجاد می‌کند. هرچند این سرسبزی و طراوت بیشتر در فصل بهار و تابستان دیده می‌شود اما همین موضوع باعث شده تا آب و هوای روستا در این دو فصل از سال، معتدل و بسیار دلپذیر و مطبوع باشد. اما شکوه پاییزی این روستا چیز دیگری است. آن قدر رنگ ریخته به تن طبیعت که شگفت زده خواهید شد.


همراه خودمان چی ببریم؟

همراه خود حتما لباس گرم داشته باشید. این حوالی هوا سرد است و در این روستا به واسطه توربین‌ها سردتر. اگر حال و هوای کوهنوردی دارید که حتما تجهیزات ویژه آن را همراه ببرید. کفش کوهنوردی از همه مهم‌تر است.

اما مهم‌تر از همه این‌ها یک دوربین عکاسی است که می‌تواند طبیعت زیبای این منطقه و جاذبه‌های آن را ثبت و ضبط کند.


متمدن‌ترین روستای ایران، بهشت عاشقان محیط‌زیست!

«دیزباد وطن ماست»- سایت مجله دلتا با عنوان دلتا پیام در یادداشت کوتاهی به یک گزارش تصویری و معرفی دیزباد وطن ما پرداخته است. 

به گزارش دیزباد وطن ماست، دلتا پیام می نویسد: در ایران، مناطقی وجود دارد که گاهی با قدم گذاشتن در آن‌ها، از این دنیا جدا می‌شویم و گویی پا به دنیای قصه‌ها و رویاها گذاشته‌ایم. این مناطق انگشت‌شمار، هرکدام بنا به دلیل خاصی دست‌نیافتنی به نظر می‌رسند.

در بخش ایرانگردی امروز به سراغ روستای دیزباد بالا رفته‌ایم، یکی از همین مناطقی که انگار این جهانی نیستند، روستایی که همه مردم آن باسواد هستند و به همین دلیل آن را متمدن‌‌ترین روستای ایران می‌دانند! در ادامه با مجله دلتا همراه باشید تا بیشتر با این روستا آشنا شویم.


موقعیت جغرافیایی روستای دیزباد بالا

وارد جاده‌ نیشابور که می‌شوید و چشمتان به توربین‌های بادی که می‌افتد، قدم به منطقه‌ دیزباد گذاشته‌اید. با گذشتن از رباط فخر داوود در ۶۲ کیلومتری مشهد به سمت راست بپیچید و ۱۳ کیلومتر دیگر را پشت سر بگذارید تا به روستای دیزباد بالا برسید. دیزباد پس از ماسوله، معروف‌ترین روستای پلکانی ایران نیز هست.

اولین مدرسه‌ روستا در سال ۱۳۱۲ تاسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا، در سال ۱۳۴۸ به عنوان یکی از معدود روستاهایی که صد در صد باسواد است، در یونسکو به ثبت رسید و عجیب نیست که نخبگان فراوانی نیز از این روستا برخاسته باشند.

یکی دیگر از نکاتی که باعث شده این روستا، در میان سایر روستاهای ایران، جایگاه ویژه‌ای داشته باشد، تفکیک زباله است! در این روستا نه تنها کسی حق ریختن زباله بر روی زمین را ندارد، بلکه مردم روستا خودشان را موظف می‌دانند که روستا را تمیز کنند و خیلی پیش‌تر از آنکه کسی به فکر تفکیک زباله بیفتد، آن‌ها این کار را انجام می‌دادند.


بهشت عاشقان محیط زیست

وقتی وارد این روستا می‌شوید، تابلوی جالبی را خواهید دید که روی آن نوشته شده :«مبادا شکار، مبادا تبر بر درخت و بهار، محیط و زمین را نکو پاک‌دار.» این، شعار مردم روستاست. نکته‌ دیگری که در همان ابتدای ورود به روستا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد، نمادی عجیب به شکل DNA است که بر روی یک بلندی نصب شده است. در قسمت بالایی این DNA، یک لانه‌ کبوتر و یک قلم به چشم می‌خورد که به این معناست که فرهنگ حفاظت از محیط زیست، چیزی‌ست که در ژن مردم دیزباد بالا وجود داشته و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.



سایر عجایب روستا

۱. آرمانی در این روستا وجود دارد که اولین بند این آرمان این است که کسی حق ندارد در این روستا درخت بلند قد را قطع کند. می‌گویند پرنده‌ها بر درختان بلند قد بیشتر لانه می‌کنند چون امنیت دارند و هر چه حال پرنده‌ها بهتر باشد، آن پرنده‌ها کرم خراط گردو و گیلاس را می‌خورند و دیگر نیازی نیست سم شیمیایی برای آفت بزنیم.

۲. در این روستا اگر کسی در مزرعه استخری دارد، موظف است حتماً چند تکه چوب در استخر بیندازد که اگر پرنده‌ای خواست آب بخورد غرق نشود.

۳. شورای روستا تصویب کرده است که اگر کسی می‌خواهد خانه‌ای بسازد یا بخواهد خانه را مرمت کند، حتماً بخشی از خانه باید آشیان پرنده باشد. باورشان به این است که هر چه پرنده‌ها حالشان در این روستا بهتر باشد، هم در قلمرویی که پرواز می‌کنند کود بهتری در زمین می‌پاشند و این کود می‌تواند حاصلخیزی خاک را افزایش دهد که دیگر نیازی به کود شیمیایی نیست و هم اینکه پرنده‌ها با آفات مبارزه می‌کنند و نکته دیگر اینکه پرنده‌ها با آوازی که می‌خوانند حال مردم را بهتر می‌کنند.

۴. در این روستا از تراکتور برای شخم زدن استفاده نمی‌کنند، در مواقع شخم سیب‌زمینی یا آلوی قطره‌طلا در زمین جاسازی می‌کنند، گرازها به بهانه اینکه سیب‌زمینی‌ها را پیدا کنند با پوزه قوی‌شان خاک را زیر و رو می‌کنند، غذا را پیدا می‌کنند و زمین را هم آماده کشت و زرع کرده‌اند.

۵. در این روستا کسی شکارچی اجیر نمی‌کند که گرازها را بکشد تا به محصولات کشاورزی‌شان آسیب نرسد، بلکه موانع فیزیکی ایجاد کرده‌اند که گرازها نزدیک مزارع و درخت‌هایشان نشوند.