دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.یادی از حضور معصومه ابتکار در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- وبلاگ معصومه ابتکار مطلبی را در خصوص حضور وی در دیزباد منتشر کرده است که در ادامه به آن می پردازیم.
اگرچه این مطلب امروز منتشر می شود اما برای دیزبادی ها این حضور آنقدر با ارزش بوده که در یکی یادداشت بعد از چهار سال پرداخته می شود:
دومین روز سال نو از مشهد به روستایی در نزدیکی نیشابور به نام دیزبادبالا رفتم؛ به همراه همکاران و اعضای خانواده. این روستا ویژگی های خاصی دارد. اولا همه اهالی آن باسواد هستند و بعد اینکه بسیار نسبت به طبیعت مهربان و برای حفظ آن فعال و از مصادیق بارز مشارکت مردمی به حساب می آیند. به طوری که خود اهالی چند نفری را برای حراست از طبیعت استخدام کرده اند. لازم دیدم ضمن ملاقات با اعضای شورای اسلامی و اهالی این روستا و بازدید از اقدامات ترویجی و آموزشی انجام شده در تفکیک زباله، بازیافت ؛ حفظ وتوسعه فضای سبز روستا ؛ احداث برج کبوتر خانه و به ویژه از تشکیل اولین یگان مردمی حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی کشور تشکر کنم. این یگان در واقع محیط یارانی هستند که از طریق اهالی روستا برای یاری طبیعت استخدام شده اند.
همکاران توضیح دادند که روستای دیزبادبالا در ضلع جنوب شرقی منطقه حفاظت شده بینالود واقع شده و از لحاظ ارتفاع بالاترین روستای نیشابور در رشته کوه زیبای بینالود است. همچنین بهترین گیلاس اورگانیک در این روستا تولید و به کشورهای مختلف صادر می شود.
همین طور دیروز با محیط بان پناهگاه حیات وحش حیدری نیشابور دور هم نشستیم و از مشکلات و کمبودها و نیز اهداف و آرمان ها گفتیم. محیطبانان فداکاری که حاصل کارشان وجود یکی از بهترین مناطق حفاظت شده کشور است. به دیدار گله های قوچ و میش و تدابیر مختلف حفاظتی برای این منطقه که گواه این تلاش هاست هم رفتیم.
در این سفر از یک پارک طبیعی حیات وحش به نام چشمه خسرو هم بازدید کردیم. این پارک توسط بخش خصوصی در منطقه ای آزاد ایجاد شده و فردی علاقمند که قبلا شکارچی بوده اینک تصمیم گرفته آن روزگاران را جبران کند. بنابراین این پارک طبیعت را با سرمایه شخصی ایجاد کرده و در آن قوچ ومیش، روباه و آهو در محوطه باز و گسترده زندگی می کنند.
دیزباد علیا یا دیزباد بالا کجاست؟
«دیزباد وطن ماست»- سایت توریسم تراول در باب دیزباد متن خوبی را منتشر کرده است که در آن اطلاعات جالبی در خصوص دیزباد ارائه می شود. البته برخی از اطلاعات نیاز به بازبینی دارد و در واقع نمی توان بر صحت آن صحه گذاشت.
در این سایت آمده است:
روستای دیزباد روستایی استان خراسان رضوی و در شهرستان نیشابور در بخش زبرخان است. روستای دیزباد که بر روی دامنه، به صورت شرقی-غربی استقرار یافته از نوع پلکانی بوده و در دامنه‌های جنوبی رشته کوههای بینالود واقع شده است.
اکثر مردم دیزباد مشغول باغداری به شکل نوین هستند.نگاه باغداران دیزبادی به منابع تولید نگاهی نسبتا علمی است. برای استفاده بهینه از آب تمامی استخر و کانالهای خاکی پوشش داده شده است به نحوی که بدون اجازه مردم قطره ای آب جا به جا نمی‌شود.
دیزباد به دلیل شرایط زیست محیطی مناسب و مدیریتی آگاهانه شرایط مطلوبی را برای تولید انواع محصول باغی ایجاد کرده است.
ظرفیت ممتاز روستا و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول این منطقه را در رده صادر کنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج تبدیل کرده، تنوع وکیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایه‌های طبیعی این روستا می‌باشد.
تاریخ استنادی این روستا به سال 95 هجری شمسی برمی گردد. نام آن در قرن سوم قصر الریح و بعد چهل اشکوب بوده است. قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده است.
در سال 1312 مدرسه ناصرخسرو دیزباد تاسیس شد که ازگرانبهاترین منابع دگرگونی فرهنگی این دیار بوده است.
مردم دیزباد با وجود مشغله زیاد به تحصیل هم پرداختند، این روستا توانسته است، نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است.
در سال 1348 نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد ایران در یونسکو ثبت شد.
60 سال قبل که شبها بیشتر روستاها غرق در تاریکی بود دیزبادیان فانوسهایی را در معابر آویز کرده بودند تا روشنایی فراهم شود,در فاصله زمانی اندکی اولین شبکه برق خصوصی روستا افتتاح شد.
اهالی این روستااز پیرو مذهب اسماعیلیه و اثنی عشری هستند.
پیروان شیعه اثنی عشری در بالا ده و میان ده و پیروان مذهب اسماعیلیه در پایین ده در دو محله اصلی دیزباد زندگی می‌کنند.
این روستا سه قبرستان دارد در دو قبرستان پایین و بالا دفن شدگان به طور یکدست از یکی از دو مذهب رایج در روستا هستند که به نظر می‌رسد به علت مسافت قبرستانها از یکدیگر جدا شده باشند.
مردم دیزباد که به صورت مهاجر درمشهد، نیشابور و تهران زندگی می‌کنند از وطن و اصالت خویش جدا نشده اند و در مراسم خاصی مثل فصل برداشت محصول و مراسم مذهبی "نوحصار" که در هفتــه آخـر مــرداد برگزار می‌شود گردهم می‌آیند .
نوحصار مراسم مذهبی است که در جمعه آخر مرداد هر سال توسط هر دو گروه اسماعیلیه و اثنــی عشـری در منطقه‌ای به همین نام برگزار می‌شود.
روز نوحصار از سال 912 همه ساله در مکان خاص و تاریخی مشخص برگزار می‌شود تمامی اهالی روستا اعم از ساکنین روستا و ساکنین شهرهای ایران و همچنین دیزبادیهای مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در نوحصار شرکت کنند. نوحصار پیام آور وحدت، یکرنگی، تسلیم و تواضع شرکت کننده گان در آن است.
باد محلی دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارد ,دارای جنبه اقتصادی است . این باد بعنوان کانون تامین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفته‌است .
مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است .
وزش این باد در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک می‌کند .با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
تخت قلندران، نووعده گاه و جایگاه چرخ ریسمان عاشق از جمله مکانهای تاریخی روستا می‌باشند.
در حال حاضر این روستا دو مجتمع بزرگ و زیبا ی فرهنگی، مذهبی و خدماتی دارد
امامقلی خاکی خراسانی از داعیان اسماعیلی و شاعران فارسی زبان در سده ۱۱ هجری قمری و محمد فدایی خراسانی از داعیان اسماعیلی و شاعران و نویسندگان فارسی زبان در سده۱۲ هجری قمری از مشاهیر دیزباد هستند.
سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری نیشابور در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- گروهی از کوهنوردان سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری نیشابور به دیزباد آمدند تا از قجغر دیزباد صعود کنند.
گزارش تصویری مفصلی از این صعود در سایت قرار داده شده است که می توانید از لینک پیوست آن را دریافت کنید.
نقشه راه های منتهی به دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- یکی از دغدغه های مسافران و گردشگران در گذشته مسیر رسیدن به دیزباد بوده و بسیاری نمی دانند که وقتی از دیزباد سخن می گویند مقصود دیزباد بالا است یا دیزباد پایین؟
در نقشه ای که ملاحظه می فرمایید راه های منتهی به دیزباد بالا دیده می شود. یک راه از مسیر روستای قاسم آباد و دیگری مسیر مستقیم تخته دیزباد است.
البته سه راه دیگر از سمت مشهد وجود دارد که به مغان، پیوژن و گرینه می رسد و مابقی آن را می توان از طریق کوه به دیزباد رسید که این راه فقط مخصوص کوهنوردان است.
دیزباد سبز در گوهر سبز
«دیزباد وطن ماست»- دیزباد سبز عنوانی است که وبلاگ گوهر سبز از امین خزاعی به دیزباد داده شده است. وی در این تارنما به دیزباد می پردازد و توضیحات ارزشمندی را در باب دیزباد می دهد.
او در پایان نقد کوتاهی در خصوص نحوه برخورد با اکوتوریسم در دیزباد می کند اما در واقع ما هنوز در ابتدای راه هستیم و عدم اشراف وی از وضعیت چند سال پیش روستا شاید چنین برداشتی را ایجاد کرده است.
وی در این تارنما نوشته است: چندی پیش فرصتی دست داد تا با تعدادی از دوستان از روستای دیزباد بالا از توابع شهرستان نیشابور بازدید کنیم. پیش از رسیدن به روستا و در مسیر، دوستان از ویژگی و محاسن آن صحبت می‌کردند که ناخودآگاه مرا وسوسه می‌کرد تا هرچه زودتر از این روستای جالب بازدید کنم! دو عامل بیشتر از سایر موارد توجه مرا نسبت به این روستا و اهمیت آن جلب کرد: یکی موضوع سواد مردم روستا بود که در سال 1348 به عنوان یکی از معدود روستاهای 100% با سواد ایران در یونسکو به ثبت رسیده است! و دیگری اهمیت حفاظت از محیط زیست برای ساکنان این روستا است.
در عین ناباوری به محض ورود به جاده اختصاصی روستا، دکه نگهبانی وجود داشت که بابت ورود به روستا از افراد ناشناس ورودی دریافت می‌کرد. نگهبان که از ساکنان روستا بود با کاور مخصوصی که به تن داشت جلو آمد و پس از دریافت مبلغ ورودی، ضمن خوش آمد گویی و آرزوی سفری خوش، کاغذی را به ما داد و تاکید کرد حتما آن را مطالعه کنیم.
در این کاغذ به چند نکته اشاره شده بود که ماهیت همه آنها احترام گذاشتن به طبیعت و جلوگیری از آلودگی منطفه بود. البته طی صحبتی که با مسئولین شورای اسلامی روستا داشتیم خاطر نشان کردند که باید پلاستیک زباله هم داده می‌شد که متاسفانه این کار صورت نگرفت.
پس از ورود به جاده روستا که فضایی سبز و دلنشین داشت در مسافت‌هایی مشخص تابلوهایی نصب شده بود که روی آنها شعارهایی در خصوص اهمیت حفظ طبیعت و محیط زیست نوشته شده بود و این‌جا بود که به صحت حرفهای دوستانم در این رابطه پی بردم.
خوشبختانه فرصتی دست داد و موفق شدیم با یکی از اعضای شورای روستا، آقای گنجعلی، صحبتی داشته باشیم که معلم بازنشسته و فردی خوش صحبت بود. برای ما از روستا گفت و در ادامه نیز ما را با چند نفر از اهالی روستا که افرادی تاثیر گذار و موفق بودند آشنا کرد.
یکی از این افراد آقای میرشاهی بود که بعد از گپ و گفتی مختصر با او و همسر مهربانش در باغشان، متوجه شدیم که نویسنده تاریخچه دیزباد است. البته در خصوص گستردگی زبان یا بهتر بگویم لهجه دیزبادی نیز صحبت کرد و مثال‌هایی زد که دقیقا در خاطرم نیست اما نشان دهنده غنای فرهنگی و تاریخی مردم این خطه است.
یکی از اولویت‌ها اساسی شورای این روستا حفاطت از محیط زیست و به خصوص تلاش در جهت درآمدزایی از طریق گردشگری طبیعت است. کاری که از افرادی همچون دیزبادی‌ها که از نظر سواد در طی سالیان گذشته سرآمد بوده‌اند بر می‌آید. افرادی که علاوه بر ارتباط با طبیعت، به واسطه بهره مندی از سواد و تلاش در جهت روزآمدی، به فکر درآمد زایی از راه اکوتوریسم بوده تا از درآمد حاصله برای ارتقاء و حفاظت از طبیعت بی‌نظیر روستای خود اقدامی موثر کرده باشند. البته نکته جالب توجه دیگر قرار داشتن این روستا در منطقه حفاظت شده بینالود است که نشان دهنده اهمیت بوم شناختی این روستا است.
شورای اسلامی این روستا علاوه بر بهره مندی از وب سایتی به روز و کامل، در شبکه اجتماعی فیسبوک نیز صفحه‌ای اختصاصی دارد که این هم نشان دهنده تلاش تصمیم گیران این روستا در جهت شناساندن هرچه بیشتر آن و جلب گردشگر به طرق مختلف است.
به عنوان مثال در وب سایت شورای اسلامی این روستا بخشی با عنوان "چشم اندازهای عمرانی توسعه پایدار از نگاه اعضای شورا" وجود دارد که نشان دهنده دید وسیع و آینده نگرانه تصمیم گیران این روستا است که جای تقدیر بسیار زیاد دارد.
البته ناگفته نماند که ضعف‌هایی نیز در نحوه مدیریت این روستا برای تبدیل شدن به یک منطقه ویژه اکوتوریستی وجود داشت اما به نظر من برخورداری از این دیدگاه در این سطح و برای ساکنین یک روستا در کشور ایران بسیار ارزشمند و قابل تحسین بوده و صد البته نیازمند نگاه‌های محبت آمیز مسئولین امر است.
پ.ن: در نزدیکی این روستا و با توجه به باد محلی مناسبی که در این ناحیه می‌وزد، نیروگاه بادی بینالود با ظرفیت تولید 28/2 مگاوات که شامل 43 توربین 660 کیلوواتی است و مساحتی در حدود 700 هکتار را شامل می‌شود، قرار دارد.