دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سایت زبرخان نیز از دیزباد نوشت
«دیزباد وطن ماست»- سایت زبرخان که عموما به نیازمندی ها و اخبار منطقه زبرخان می پردازد، در یادداشتی با عنوان دیزباد علیا کجاست به این روستا پرداخته است.
در این یادداشت که منبع آن وی کی پدیاست آمده است: دیزباد علیا یا دیزباد روستایی در دهستان زبرخان بخش مرکزی شهرستان زبرخان استان خراسان رضوی ایران است. روستای دیزباد بر روی دامنه‌های جنوبی رشته کوه بینالود و به صورت پلکانی و در امتداد شرقی-غربی استقرار یافته است.
محل سکونت و شغل مردم روستای دیزباد
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان نیشابور و مشهد و هم چنین خارج از کشور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می‌باشد، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار به عنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
ساکنین مقیم دیزباد
ساکنین مقیم دیزباد بالا در فصل پاییز و زمستان به دلیل سرمای زیاد و ساکن بودن اکثر اهالی در شهرها حدود صد الی پانصد نفر می‌باشد ولی در دو فصل بهار و تابستان به لطف هوا و آب فوق‌العاده تمیز و عالی آن و نیز انجام امور مربوط به باغداری (که به صورت کاملاً علمی صورت می‌پذیرد) تا چندین هزار نفر نیز می‌رسد.
مناسبت های مردم روستای دیزباد
نوحصار معروف ترین مراسم ویژه ی اهالی دیزباد می‌باشد.
این مراسم به عنوان مناسک مذهبی محلی برای اسماعیلیان ساکن روستای دیزباد و اکنون هم چنین به عنوان یک گردهم آیی سالانه برای ساکنان دیزباد قلمداد می گردد.
تجربه ی دیدار باطنی امامقلی معروف به خاکی خراسانی که اهل دیزباد و از رهبران جامعه اسماعیلی در دوران انجدان (قرن ۱۱ ه.ق) بوده است با امام وقت خود، مبنای این همایش سالانه است.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنان روستا و اهالی مقیم شهرهای مختلف ایران و هم چنین دیزبادی‌های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند.
در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم می‌باشد.
مراسم چیله بجست (گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد می‌باشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای شهرستان زبرخان و نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد.
آب و خاک، کشاورزی و محصولات
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا می‌باشد باعث بازده کمّی و کیفی باغ‌ها شده و محصولات کاملاً ارگانیک درجه یک را به وجود می‌آورد، بطوریکه بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک می‌باشد. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و … بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو می‌باشد.
منبع: ویکی پدیا
«دیزباد» در سایت واژه یاب
«دیزباد وطن ماست»- سایت واژه یاب در یک جمله دیزباد را برای مخاطبان خود تعریف کرده است.
این سایت می نویسد: دیزباد
لغت‌نامه دهخدا
دیزباد. (اِخ ) نام محلی کنار راه نیشابور و مشهد میان قلعه وزیر و شورابی در 852200 گزی تهران . (یادداشت مؤلف ).
نقل خاتون شرق از: «دیزباد» وفادار به قانون زمین!
«دیزباد وطن ماست»- روزنامه ایران در مطلبی با عنوان « «دیزباد» وفادار به قانون زمین!» به دیزباد پرداخته است که این مطلب در سایت خاتون شرق نقل شده است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، «دیزباد» وفادار به قانون زمین!پاییز هزار رنگ، «دیزباد» را در آغوش کشیده است. گنجشک ها باغ های دیزباد در کوه بینالود را روی سرشان گذاشته اند. اینجا در ۸۰ کیلومتری جاده مشهد- نیشابور، اهالی یادشان مانده کاری نکنند که به قانون زمین بر بخورد.
اهالی دیزباد آنقدر به این قانون که سهراب سپهری شاعر کاشانی در قاموس شعر مصوب کرده، پایبندند که نه سیل می تواند به آنها آسیبی بزند نه خشکسالی خم به ابروی آنها بیاورد. گنجشک ها در روستای دیزباد صاحب ملک هستند. هر دیزبادی موظف است در ساخت خانه اش لانه ای برای پرندگان بسازد. اهالی لابه لای درخت ها هم لانه های رنگی گذاشته اند. در داخل استخرهایشان هم حتما چوب کوچکی وجود دارد تا پرنده تشنه روی آن بنشیند و بی هراس از غرق شدن، آب بنوشد. پرنده ها هم با خوردن آفات مهربانی دیزباد را بی پاسخ نمی گذارند، اما میزبانی از پرنده ها توصیف کوچکی از رعایت قانون زمین و احترام به «زمین مادر» در دیزباد است.
در ورودی روستا المانی به شکل دی ان ای (عامل انتقال وراثت) پیچ و تاب خورده، به خانه کبوتری می رسد و یک قلم. محمود کردی، دهیار روستای دیزباد بالا (رئیس شورای اسلامی دیزباد) این المان را نشانه ای بر وجود ژن فرهنگ حفظ محیط زیست در دیزباد می داند که از نسلی به نسلی دیگر می رود. تحول در این روستا با ساخت مدرسه شروع می شود. دیزبادی ها اولین مدرسه غیرانتفاعی روستایی کشور را در سال ۱۳۱۸ برای خودشان می سازند. روستای دیزباد بن بست است. در دل کوه بینالود سقف خانه همسایه حیاط خانه دیگری شده است. سایه همسایه روی سر همسایه دیگر آنقدر بالا رفته تا قصه روستای پلکانی دیزباد روی کوه حک شود. اما در آن سال ها امکان تردد خودرو به روستا وجود نداشت، بنابراین از آموزش و پرورش وقت کاری برای دیزبادی ها برنمی آید. بنابراین خود آستین بالا می زنند و اولین مدرسه روستایی را به نام «ناصرخسرو» می سازند. دیزباد همان سال ها هم صاحب دبیرستان غیرانتفاعی می شود تا از روستاهای اطراف هم برای تحصیل به دیزباد بیایند. راه شوسه را هم اهالی خود به دیزباد می کشند. بیل و کلنگ برمی دارند و ۲۵ کیلومتر راه را به دل بینالود می برند. اوایل دهه ۵۰ بی سوادی در روستا ریشه کن می شود تا به عنوان نخستین روستای باسواد تیتر سال ۵۱ روزنامه کیهان شود. آنها در دهه ۴۰ نیز اولین شبکه برق خصوصی را به نام خود زدند تا برخلاف سرنوشت تلخ بسیاری از روستاهای ایران که در چند دهه گذشته متروک و خالی از سکنه شدند، مهاجرت معکوس را رقم بزنند.
قانون زمین
محمود کردی، دهیار روستا (رئیس شورای اسلامی دیزباد) بازنشسته منابع طبیعی است. بسیاری از دیزبادی ها مثل او تحصیلات آکادمیک دارند. کردی اما اعتقاد دارد که مردم با دانش بومی کوه بینالود را در دیزباد حفظ کردند. بینالود قبل از این حفاظت تمام قد، زیر سم ۲۲ گله دام بود. گله ها پوشش گیاهی اش را می چریدند و خاکش را سست می کردند.
مردم روی خاک کوهستانی آن گندم، جو و نخود می کاشتند تا باز هم فرسایش خاک سرعت بگیرد. در جنگ جهانی دوم ایران به محاصره درآمد و فقر و قحطی به جان مردم افتاد. محیط زیست هم از این رهگذر آسیب بسیار دید. گونه های درختی برای سوخت قطع شدند و گونه های جانوری شکار. به گفته حسین خافی، مسئول روابط عمومی شورای روستا، در همین زمان بود که گونه های درختی چون ارس، کفچیر، داغداغان و… از بین رفت.
پس از جنگ جهانی دوم، دیزبادی ها چتر حفاظت را به روی بینالود کشاندند. پوشش گیاهی از بین رفته بود. برخی گونه های جانوری چون پلنگ و خرس از منطقه گریخته بودند. آنها ابتدا دام شان را کم کردند و تعداد آنها را به یک گله رساندند. به گفته زهرا کردی، رئیس شورای روستا،(دهیار دیزباد) زمین ها برای چرا قرق شد. دام نمی تواند هر جا که بخواهد، بچرخد و بچرد. زمین چرا هر سال عوض می شود تا چراگاه قبلی خود را احیا کند. دفتر کشت دیم را هم در زمین های کوهستانی بستند و دیگر گندم، جو و نخود نکاشتند. دیم خاک زمین را سست می کرد و هر بار سیل اتفاق می افتاد، فرسایش خاک شدت می گرفت. برداشت گیاهان دارویی بینالود در حوزه دیزباد را هم ممنوع کردند. در روستاهای اطراف آنقدر گیاهان دارویی کوهی را می چیدند که بینالود لخت شد. به سمت دیزباد آمدند. دیزبادی ها برای آنها آغوش نگشودند. در سال ۹۲ یگان حفاظت محیط زیست را تشکیل دادند تا جلوی ورود شکارچی ها را به روستا بگیرند و از برداشت گیاهان کوهی جلوگیری کنند. حقوق یگان حفاظت را هم اهالی روستا پرداخت می کنند. به گفته محمودی کردی، آرامش به حیات وحش دیزباد برگشته و تراکم قوچ، کبک و… نشان از حال خوب آنها دارد. «زهرا کردی» از پیشنهاد روستاهای دیگری برای خرید مراتع دیزباد خبر می دهد. به گفته او، قیمتی بین ۵ تا ۱۰ میلیون را به مرتع داران دیزباد پیشنهاد داده اند تا بتوانند گله هایشان را برای چرا به روستا بیاورند. دیزبادی ها به آنها راه ندادند. آنها الگوی کشت را هم تغییر دادند. ابتدا در باغ های پلکانی سیب و آلو می کاشتند. سیب و آلو در تابستان آب زیادی می خواست، تنش آبی باعث شد تا باغداران روستا گیلاس را جایگزین گونه پرآب بری چون سیب کنند. آنها مرغوب ترین گیلاس و آلبالو را تولید کردند تا بازار فروش شان از کشورهای خلیج فارس بگذرد و به اروپا برسد. هرچند تحریم و کرونا در حال حاضر بازار آنها را به داخل ایران محدود کرده است. آنها تکثیر و حفاظت از گونه های درختی و جنگلی را در هفت هکتار از اراضی خود با کمک دفتر تسهیلات محیط زیست سازمان ملل شروع کرده اند و قصد دارند اینجا را به بانک گونه های بومی تبدیل کنند. حالا دیزباد چون صخره ای در مقابل سیل مخرب ایستاده و تنشی در کم آبی خشکسالی ندارد.
منبع خبر : ایران
نادره مشهور در ارک توریسم درباره دیزباد نوشت
«دیزباد وطن ماست»- سایت ارک توریسم یکی از سایت های مشهور در حوزه توریسم و گردشگری است که مطلبی را نه چندان جدید در باره دیزباد نوشته است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، خانم نادره مشهور در این مطلب آورده است: دیزباد در ناحیه شمال کیلومتر ۸۰ جاده مشهد نیشابور و روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه ها و چشمه های جوشان و باغ های سرسبز قرار دارد. تاریخ استنادی این روستا به سال ۹۵ هجری شمسی برمی گردد. نام آن در قرن سوم قصر الریح و سپس چهل اشکوب بوده است. قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده است.تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲ از جمله گرانبهاترین منابع دگرگونی فرهنگی این دیار بوده است.
این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است،به طوری که در سال ۱۳۴۸ نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد ایران در یونسکو به ثبت رسید. در حدود ۶۰ سال قبل که شبها بیشتر روستاها غرق در تاریکی بود دیزبادیان فانوسهایی را در معابر آویز کرده بودند تا ستارگان تنها روشنی دهنده نباشند و در فاصله زمانی اندکی اولین شبکه برق خصوصی روستا افتتاح شد. شغل اکثر مردم دیزباد باغداری است، نگاه باغداران دیزبادی به منابع تولید نگاهی نسبتا علمی است .
تعادل دام ومرتع از سالها قبل اجرا شده و کشاورزان با تراس بندی های فراوان، اراضی حاصلخیز را ایجاد کرده اند.
ظرفیت ممتاز روستا از یک طرف و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول ازطرف دیگر این منطقه را در رده صادر کنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج تبدیل کرده و تنوع وکیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایه های طبیعی این روستاست.
واژه دیزباد در سایت فارسی ویکی
«دیزباد وطن ماست»- در مقابل واژه دیزباد در سایت فارسی ویکی سه تعریف آمده است که در این نوشتار و مصور به این سه تعریف می پردازیم.
دیزبادنویسه گردانی: DYZBAD
دیزباد. (اِخ ) نام محلی کنار راه نیشابور و مشهد میان قلعه وزیر و شورابی در 852200 گزی تهران . (یادداشت مؤلف ).
این قسمت شامل تعریف خود واژه نامه است که در آن اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد:
دیزباد
دیزباد. (اِخ )دهی است از دهستان پائین خواف بخش شهرستان تربت حیدریه با 32 تن سکنه . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9).
در ادامه قسمتی قرار گرفته که اجازه ویرایش برای همه اعضا وجود دارد:
دیزباد
نام روستایی در 70 کیلومتری آزادراه مشهد به نیشابور- آب و هوای کوهستانی بسیار مطبوع و منظره های بسیار زیبا و بدیع طبیعت باعث جذب اهالی و وابستگان به ا...
اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد دیزباد بالا
دیزباد بالا. (اِخ ) دهی است از دهستان زبرخان بخش قدمگاه شهرستان نیشابوربا 1178 تن سکنه . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7).
