«دیزباد وطن ماست»- سایت اصناف 724 در مطلبی تحت عنوان «دیزباد، روستای صد در صد باسواد ثبت شده یونسکو و دارنده اولین برق خصوصی ایران» به روستای دیزباد بالا پرداخت.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این گزارش می نویسد: دیزباد نام یک روستا واقع در بخش زبرخان شهرستان نیشابور (دیزباد بالا) و یک روستا واقع در بخش احمد آباد شهرستان مشهد (دیزباد پایین) و منطقه ای مابین شهرستان مشهد و نیشابور در استان خراسان رضوی است. از نامهای دیگر آن دژآباد، دزباد، چهل اشکوب و قصرالرّیح می باشد.
روستای دیزباد بر روی دامنه های جنوبی رشته کوه های بینالود و به صورت شرقی-غربی استقرار یافته که یکی از معروفترین روستا های پلکانی ایران است.
این روستا روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه ها و چشمه های جوشان و باغ های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می رسید تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس کرده و خنکای ناشی از آب و هوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض می کند.
دیزباد پایین منطقه ای خشک و هموار است و مردم به کشاورزی و دامداری مشغولند اما دیزباد بالا یا علیا منطقه ای کوهستانی و مملو از باغ و کندو می باشد. اولین مدرسه ملی روستایی و دولتی روستایی ایران در سال 1312 در این روستا تاسیس شد.
مدرسه ای به سام ناصرخسرو که نقش مهمی را در فرهنگ این ناحیه داشته و باعث شده همه ساکنان باسواد باشند به طوری که اسم روستا در سال ۱۳۴۸ به عنوان روستایی که تمام مردمش باسواد هستند در لیست یونسکو قرار گرفت. این روستا در طول حیات خود فارغ التحصیلانی داشته که باعث افتخار همه روستاییان ایران به شمار می روند. یکی از آن ها «امام قلی خاکی خراسانی» است که از شاعران معروف در قرن ۱۱ هجری قمری است. شخصیت معروف دیگر این روستا محمد فدایی خراسانی، شاعر و نویسنده قرن ۱۲ هجری قمری می باشد. امروز بیشتر مردم روستا در دانشگاه تحصیل کرده و برای پیشرفت بیشتر به شهرهای مجاور رفته اند اما زادگاه پدری شان را فراموش نکرده و در ماه های گرم سال به آن سر می زنند.
بافت روستا پله کانی می باشد و خانه ها همگی جنوبی و رو به قبله هستند. این ویژگی سایه تابستان و عدم یخبندان در زمستان را برای مردمان این روستا به ارمغان می آورد. سقف خانه ها چوبی و هر سقف حیاط خانه دیگر می باشد. بیشتر مردم این روستا ساکن مشهد و نیشابور هستند و در فصل های بهار و تابستان برای کارهایی مثل باغداری به روستا برمی گردند. اکثر مردم دیزباد بالا، باغداری را به عنوان شغل دوم خود انتخاب کرده اند اما در نظر بیشتر آن ها باغداری تنها بهانه ای برای بودن در زادگاه است نه کاری برای پول درآوردن و امرار و معاش. از دیرباز شغل بیشتر ساکنان این محل باغداری بوده و امروز هم این شغل هچنان ادامه دارد البته اغلب به شیوه ای نوین، به طوری که این روستا به صادرکننده آلبالو و گیلاس به اروپا و حاشیه خلیج فارس تبدیل شده است. خاک حاصلخیز، آب گوارا و سطح آگاهی و سواد مردم زمینه ساز رشد محصولات عالی باغی در این روستا شده است، محصولاتی مثل آلو، سیب، زردآلو، گردو، گیلاس، توت که در بین آن ها گیلاس، گردو، سیب، آلبالو و آلو فراوان ترند. همین که هنگام برداشت محصول فرا می رسد ناگهان تعداد جمعیت روستا دو برابر می شود، کسانی که برای چیدن و چشیدن طعم خوشایند میوه ها راهی این روستا می شوند.
در زمان حمله مغول این روستا به نام آسیاب های بادی معروف بود. در آن زمان روستا از گزند حملات مغول دور ماند برای همین مردم از اطراف برای آسیاب گندم های خود به دیزباد می رفتند.
در این روستا گیاهان دارویی زیادی می روید که تنوع آن ها خارق العاده است و خانواده های زیادی با جمع آوری و فروش آن ها امرارمعاش می کنند. با فرا رسیدن فصل بهار ارتفاعات روستا مملوء از گیاهانی مثل گل ختمی، پرسیاوشان، شاه تره، خاکشیر و … می شود که به غیر از خلق چشم اندازهای دیدنی، خواص زیادی هم دارند.
مراسم چیله بجست (گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد میباشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمتهای الهی برگزار میگردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد.
مراسم نوحصار معروف ترین مراسم اهالی دیزباد میباشد.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنین روستا و شهرها و نیز دیزبادیهای مقیم خارج از کشور سعی میکنند در این مراسم شرکت نمایند. در گویش محلی نو به دره یو شکلی میگویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار میگردد، حصار نیز قلعهای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم میباشد. در مورد این مراسم دو روایت ذکر شده: اول اینکه توسط شخصی عارف به نام امامقلی معروف به خاکی خراسانی که از مشاهیر دیزباد میباشد نقل شده و روایتی است از سیر سلوک این عارف. روایت دوم که بی شباهت به روایت اول نیست بیان میکند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح سلوک و معراج عرفا میباشد. هرچند این مراسم تا حدود زیادی با این دو روایت همخوانی دارد ولی هر دوی آنها سینه به سینه نقل گشته و در مورد صحت آنها نمیتوان نظری قاطع داد. در این مراسم که از سحرگاه شروع میشود برگزارکنندگان به صورت گروهی (هر گروه معمولاً از فرزندان و عروس و دامادها و نوههای هر بزرگ خاندان تشکیل میشود البته قابل ذکر است به دلیل کثرت ازدواج فامیلی یا داخل روستایی که بشدت بین اهالی در دیزباد رایج میباشد این گروهبندی را نمیتوان بطور کاملاً قطعی تصور کرد) تا ظهر در قسمت اول اتراق کرده و پس از آن با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم و در مجموع هفت وادی عشق به فنا فی الله میرسند.
باد محلی منطقه دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارا میباشد، دارای جنبه اقتصادی محسوب میشود. این باد با گسترش تفکر استفاده از انرژیهای نو در سطح جهان و کشور بعنوان کانون تأمین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفتهاست. مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است. همچنین در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک میکند. با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
«دیزباد وطن ماست»- در چهاردهمین نشست کنفرانس عمومی یونسکو در روز ۱۷ شهریور ۱۳۴۵ خورشیدی این روز را روز جهانی پیکار با بی سوادی اعلام کردند.
به گزارش دیزباد وطن ماست،و مایه سرافرازی ما دیزبادیهاست که به فاصله شش سال بعد دیزباد را هم در روزنامه های رسمی کشور بعنوان روستای باسوادها به مردم معرفی کرد.
«دیزباد وطن ماست»- توسعه ارتباطات در چند سال اخیر باعث شد که دیزباد بیش از پیش در فضاهای مختلف به اطلاع مردم رسانیده شود.
کانال اجتماع مشهد در پیامی به روستای دیزباد پرداخت. به گزارش دیزباد وطن ماست، در این پیام آمده است: روستای دیزباد از توابع شهرستان نیشابور، پس از ماسوله گیلان، زیباترین روستای پلکانی ایران است و گفته میشود باسوادترین روستای ایران است.
دیزباد روستایی است که مردم آن ۱۰۰ درصد باسواد هستند. نخستین مدرسه روستای دیزباد در سال ۱۳۱۲ تأسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان شده و در سال ۱۳۴۸ بهعنوان یکی از معدود روستاهای با ۱۰۰ درصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسیده است./قدس
@Ejtemaeemashhad
«دیزباد وطن ماست»- شاید با خودتان فکر کرده باشید که چه مناطقی در کشور هستند که تجربه متفاوتی از گردشگری را به من می دهند. در این نوشتار می خواهیم به روستای دیزباد بالا یا دیزباد علیا اشاره کنیم. روستای دیزباد مرتفع ترین روستای استان خراسان در قلب رشته کوه بینالود است.
دو قله مرتفع قجغر (گاهی به قوچگر تعبیر شده) و لوکه این روستا را مقصد گردشگری کوهنوردان کرده است. اما این روستا ویژگی های دیگری نیز دارد که می توان آن را به عنوان یکی از بهترین روستاهای گردشگری کشور به شمار آورد.
نظافت و پاکیزگی دیزباد
از آنجا که مردم دیزباد علاقه زیادی به پاکیزگی دارند، ضمن رعایت مساله بهداشت در سراسر روستا، سمن ها یا ان جی او های فراوانی را به دیزباد می آوردند تا روستا را هر چند وقت یکبار از آلودگی ها پاکیزه کنند. بنابراین نام تمیز ترین روستای ایران نامی است که برای این روستا سزاوار است.
سواد مردم دیزباد
مردم دیزباد در سال 1312 تصمیم به ایجاد مدرسه ای غیر انتفاعی گرفتند و کلنگ احداث آن همزمان با مدرسه خیام نیشابور بر زمین خورد و این مدرسه توانست عنوان تنها روستای ایران که تمام مردم آن با سوادند را با ثبت در سازمان یونسکو برای مردم دیزباد به همراه بیاورد. امروز مردم دیزباد از نظر فرهنگی در منطقه ممتاز و شناخته شده هستند و زمانی که وارد روستا می شوید مردان کت شلواری را می بینید که استاد دانشگاه و معلم هستند و ضمن آن به باغداری در روستا مشغول اند.
معماری پلکانی دیزباد
دیزباد بر روی یک تپه واقع شده است و به همین دلیل مردم دیزباد خانه هایشان همانند پنت هاوس های شهر از فرهنگ آپارتمان نشینی برخوردارند. روستای دیزباد به عنوان روستای با بافت با ارزش معماری ثبت شده است و بنابراین از آن به ماسوله خراسان تعبیر می شود.
خانه هلال دیزباد
این روستا یکی از قوی ترین خانه های هلال را در کشور دارد. با اینکه جمعیت روستا زیاد نیست اما مردم با مشارکت فعال با خانه هلال توانسته اند خدمات گسترده ای را با ساکنان دائمی دیزباد که غالبا سالمندان هستند ارائه دهند. روستای دیزباد با این اقدامات توانسته مهاجرت معکوس را در روستا رقم بزند و جمعیت آن رو به افزایش می باشد.
طرح حفظ گیاهان کمیاب سازمان ملل در دیزباد
بعد از توریستی شدن روستای دیزباد، یکی از اقدامات صورت گرفته بحث ایجاد بوستانی با ماهیت فرهنگی برای دیزباد بود که توریست ها را از باغ های مردم بیرون آورده و به آنها یک فضای تفریح مناسب بدهد. در این فضا با همکاری سازمان ملل یک منطقه برای کاشت گونه های کمیاب گیاهی ایجاد شد که هم اکنون در حال بهره برداری است.
نخستین نیروگاه خصوصی
حضور مدرسه باعث تردد معلمان در دیزباد شد و آنها مردم را به خرید ژنراتور برق و نصب در دیزباد کردند و بنابراین از دهه 1330 الی 1340 دیزباد به نعمت برق منعم شد. این نیروگاه تا سالهای بعد که دیزباد به شبکه سراسری برق پیوست کار می کرد. امروز نیز این نیروگاه در ورودی روستا قرار دارد و به کارخانه برق شناخته می شود.
محصولات ارگانیک
مردم دیزباد مخالف استفاده از سموم شیمیایی و کودهای شیمیایی هستند و بیشتر از کود کمپوست و کودهای حیوانی استفاده می کنند و بنابراین شما می توانید محصولات ارگانیک را از دیزباد تهیه کنید. ضمنا دیزباد دارای یکی از مرغوب ترین گیلاس ها در کشور می باشد.
یگان حفاظت محیط زیست
مردم دیزباد برای حفظ محیط زیست از خودشان مایه گذاشته اند. آنها موسس نخستین یگان حفاظت در کشور هستند که با هزینه مردم از مرتع و حیات وحش در دیزباد حفاظت می کنند. مردم دیزباد در زمستان ها برای پرندگان غذا آماده می کنند و لانه های پرندگان را بر بالای درختان حفظ می کنند.
شاعران و نویسندگان دیزبادی
حوزه فرهنگ در دیزباد ریشه اش در تلاش های آنها در 100 سال اخیر نیست، بلکه آنها علاوه بر مدرسه غیر انتفاعی از زمان شاه عباس نویسندگان و شاعرانی را در میان خود داشته اند که آثارشان امروز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. خاکی خراسانی شاعری متعلق به زمان شاه عباس بوده که اتفاقا به دربار شاه عباس در اصفهان نیز سفر کرده و خاطرات خود را از این سفر در شعری منعکس کرده است.
فدایی، رقامی، حسین دیزبادی، محمد میرشاهی (میرنامک)، محمد میرشاهی (صمیم) از شاعران دیزبادی از گذشته تا کنون هستند که آثاری از آنها موجود است.
شهدای دیزباد بالا در قبرستان های دیزباد
دیزباد بالا در دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق شهدایی را تقدیم انقلاب اسلامی کرد که هم اکنون در مزار دیزباد دفن می باشند. گفتنی است دیزباد چندین قبرستان دارد که با نام های چناردو، گورستانی، سرمزار، بالاده و ... شناخته می شوند. این موضوع نشان دهنده قدمت تاریخی دیزباد است که به دوره گبرها باز می گردد.
قلعه تاریخی دیزباد
دیزباد دارای یک قلعه تاریخی است که قدمت آن را به دوره سلاجغه و شاید قبل از آن بر می گردانند. امروز این قلعه در قلب پروژه بوستان پیش تختگاه دیزباد قرار گرفته و قرار است پس از اقدامات باستان شناختی نسبت به مرمت آن اقدام شود.
حمام تاریخی دیزباد
دیزباد دارای یک حمام خزینه ای است که در سال های گذشته از آن استفاده می شده و امروز نیز یکی از محل هایی است که گردشگران برای بازدید از آن به این حمام می روند.
جماعتخانه دیزباد
شیعیان اسماعیلی در روستای دیزباد در کنار شیعیان اثنی عشری زندگی می کنند و محل عبادتشان دو جماعتخانه یکی در بخش بالایی ده و یکی در بخش پایینی ده قرار گرفته است. این مکان از نظر معماری زیباست.
مسجد دیزباد
دیزباد حسینیه، مهدیه و مسجد دارد که مراسم مختلف اعم از مراسم تاسوعا و عاشورا و سایر مراسمات در آن برگزار می شود. امسجد و جماعتخانه مورد استفاده همه اهالی روستا قرار می گیرد.
سنگ فرش معابر
در یک طرح توسعه ای، کلیه معابر دیزباد در حال سنگفرش شدن است و این پروژه تا کنون معابر اصلی را پوشش داده و به معابر فرعی نیز گسترش می یابد. بنابراین می توانید به راحتی در دیزباد قدم بزنید.
حفاظت از حیوانات و حیات وحش در دیزباد
مردم دیزباد در کنار خانه های خود برای پرندگان لانه می سازند. آنها درختان بلند قد را قطع نمی کنند تا آشیانه پرندگان بلند پرواز از بین نرود. همچنین حیوانات در زمستان توسط یگان حفاظت با کمک مردم تغذیه می شوند.
تکثر مردم دیزباد
مردم دیزباد از مناطق مختلف ایران به این منطقه کوچ کرده اند. این کوچ به یکی دو قرن پیش باز می گردد و به همین دلیل در این روستا فامیل های مختلفی از قبیل عراقی، کردی، خافی و غریبی وجود دارد که اصالتشان به مناطق مختلف ایران باز می گردد. همین تکثر جغرافیایی باعث شده مردم این روستا تساهل و تسامح خوبی داشته باشند و یک جامعه کثرتگرای پویا را تشکیل دهند.
برای اینکه در مورد این روستا بیشتر بدانید می توانید از سایت دیزباد وطن ماست که سایت رسمی این روستاست بازدید کنید.
«دیزباد وطن ماست»- مهدی کاهانی مقدم یکی از نویسندگان خوش ذوق روزنامه قدس، در یادداشتی در باب دیزباد نوشته است که مردم دیزباد باسواد ترین مردم ایران هستند.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این گزارش گر خوب می نویسد: روستای دیزباد از توابع شهرستان نیشابور، پس از ماسوله گیلان، زیباترین روستای پلکانی ایران است و گفته میشود باسوادترین روستای ایران است.
دیزباد در ۸۰ کیلومتری جاده مشهد - نیشابور و روی سلسله جبال بینالود، در میان رودخانهها و چشمههای جوشان و باغهای سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربینهای بادی که وقتی به چند کیلومتری آن میرسید، تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس میکنید و خنکای ناشی از آبوهوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض میکند.
تاریخ استنادی این روستا که دارای نخستین شبکه برق خصوصی کشور نیز است، به سال ۹۵ هجری شمسی برمیگردد.
دیزباد روستایی است که مردم آن ۱۰۰ درصد باسواد هستند. نخستین مدرسه روستای دیزباد در سال ۱۳۱۲ تأسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان شده و در سال ۱۳۴۸ بهعنوان یکی از معدود روستاهای با ۱۰۰ درصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسیده است.
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی گوارا و غنی از املاح مفید و خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا است، موجب بازدهی کمی و کیفی باغها شده و محصولات کاملاً ارگانیک و درجه یک را به وجود میآورد، به طوری که بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترینها در شاخه محصولات باغی ارگانیک است. ظرفیت ممتاز روستا از یک طرف و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول از طرف دیگر این منطقه را در رده صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیجفارس تبدیل کرده و تنوع و کیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایههای طبیعی این روستاست.
در سالهای دور نخستین وسیله روشنیبخش روستای دیزباد، مولدی بود که با زغالسنگ کار میکرد. با این حال با غروب خورشید و تاریک شدن هوا، تنها وسیله روشنیبخش مردم سوسوی ستارگان بود. این بود که مردم روستا به فکر افتادند تا همانند مردم شهرهای تهران، تبریز و مشهد فکری به حال رفتوآمد در شب بکنند. کاری که محصلان و دانشآموزان دیزبادی به خوبی از پس آن برآمدند و نخستین شبکه برق خصوصی روستا را به کار انداختند.