دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.بازه های دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- شاهرخ میرشاهی در نوشته ای به بازه های دیزباد پرداخته است. این نوشته زیبا را با هم می خوانیم. ضمنا می توانید از طریق این لینک به نقشه هوایی کوهستان دیزباد دسترسی داشته باشید.
دیز باد و بازه هایش، این گفتمانى بود که همیشه بگونه معمایى در ذهن دیزبادى ها مانده است. این همه بازه در گوشه و کنار دیزباد با نامهاى عجیب و غریب که در درازاى زمان شکل یافته اند و اکنون به گونه اى تلفظ میشوند که گاهى فهمیدن ریشه و سبب نامگذارى آنها دشوار می نماید، براى شناختن ساخت تاریخ دیزباد از اهمیت ویژه اى بر خوردارند.
بازه هاى دیزباد را میتوان چنین تقسیم کرد: از دشت دیزباد پائین که هم مرز دیزباد می شود تا آسیاى عبدالکریم در سر راه قاسم آباد، از اینجا تا سرمزار دیزباد، از سر مزار در همین راستا تا "دهند او"، از اینجا به طرف راست به نام بازه راه (راست) و چپ، بازه چپ.
از سرمزار به طرف چپ (رودخانه گیلگیلى) تا سر تلخ جعفرى، از اینجا تا سر غرغاب، سپس در ادامه تا تلخ درخت سنجد، از آنجا تا دوراهى کمرسیه در طرف چپ و پیش قجغر در طرف راست که دو بازه را نیز با همین نامها تشکیل می دهند. در ادامه کمر سیه، سى خواه وجود دارد...
این بازه ها خود به تنهایى از مجموعه چندین کلاته، چشمه و ... تشکیل شده اند و در نامگذارى امروزه برخى از واژه ها کاملا بگونه دیگرى تلفظ می شوند.
مثلا کلاته تبدیل به کل شده است. براى مثال کلغذرو، از مجموع کل (کلاته) غذر (جایى که خوردنى دارد) رو (رویانده شدن) و به چم جایى که خوراکزار است و درخت میوه و ... داشته است.
و یا بلقسرو از مجموعه بلقس (گیاه بلقیس) رو (روئیدن) و به چم جایى که بلقیس زار است می باشد. نزرو (نى زار رو) به چم جایى که نى زار بوده است و به همچنین کلدروفچه (کلاته بوفچه) به چم کلاته اى که در آن بوفچه (بوم ، بوف و یا جغد کوچک) فراوان بوده است. بازه حشام (جایى که حیوان وحشى بیشتر داشته است)، شمرغى که احتمالا شاهمرغى بوده است، تخته شلغمى یا تخته دیزباد که براى کشت شلغم مناسب بوده است، آغچه که شاید آغلچه بوده است...
ولى نامهایى هستند که وجه تسمیه آنها مجهول است (براى من) مانند التنوزوم که شاید اورته نظام بوده باشد که واژه اورته خود باید تغییر شکل یافته واژه دیگرى باشد...اغال کفسه (شاید کلفسه) ، فرزنى، سى خواه (شاید سیه خواه؟)، جو تریز، سرگو (شاید سر گاو؟) [به نظر بنده شاید سر گودال] ، شمشیر تیغ، دو آغلى (دو اغل) ، زردگزار... و ...
برخى دیگر از نامها بر اساس ساختار زمین شناسى می باشد. مانند کمر زرد، کمر سیه، سنگ سفید، پیش لوکه، پیش قجغر، تلوسى، خاک سفیدى، پى کمر، دهن بازه ده، گولوش (گاو در لوش نشسته؟) در همین گولوش است که یک اسب فرستاده هاى روسى در داخل آن فرو می رود و ... نوزند و (ناوزندان) به چم اینکه کوه دره اى ناوى شکل را تشکیل می دهد که شاید در پشت دو کمرى که دهانه دره را تنگ میکند چیزى و یا کسى زندانى بوده و یا ...؟ ... سیه نو به چم ناو سیاه ... ؟ کج ناو به چم ناو کج ؟ و ... دهند آو (دهانه آب)، کلاته دوکمرى، کلاته کال زرد، دهند آو (دهانه آب)، کلومباو (جایى که آب جمع می شود) ...، النگ دراز ...
برخى بر اساس درخت قدیمى که در آن منطقه بوده و درختان بدین گونه در منطقه بهتر رشد می کنند، مانند درخت سنجد، درخت جوز و جوزکلاغى ، ...
برخى به مناسبت عبور شخصیتى از ده مانند: تخت شاه، تخت گاه، تخت قلندرو (قلندران)، باغهاى قلندرى، حیط سلطانى و ....
برخى به نام مبتکر یک کلاته مانند کلاته عبدالله به نام پدر بزدگ عقیل از بالاى ده، کلاته هاى امان الله، فرج الله، جو ( جوى) ابراهیمى و ....
برخى از کلاته ها نام جدید گرفته اند (در هنگام ثبت اسناد) مانند نوبهار (کلاته شورآبى -شوروى) ده دوست (کلاته خیرات) ، ...
برخى بر حسب جا، باغهاى بالا، باغهاى ته، باغهاى موده، بازه دینو (ده نو)، باغهاى حیط و پشت حیط ، ...
بررسى نام بازه ها از اهمیت ویژه اى برخوردار است و بر اساس آنها میتوان تاریخ دیزباد را نیز گزارش کرد.
مثلا حتما رابطه بین قلندرها، قلندر آباد که دهى در نزدیکى دیزباد است و گروهى از آنجا به دیزباد مهاجرت کرده اند با تخت قلندران دیزباد و باغهاى قلندرى رابطه تنگاتنگ وجود دارد و باید شواهدى در این جهت پیدا نمود.
و یا نامهاى تخت شاه، شاه پسندى، تختگاه و ... نیز شاهدى بر یک پدیده تاریخى هستند که باید مشخص گردد.
در فرصت دیگر فهرست نام کلاته ها، جوى ها (باغ ها) را در سراسر دیزباد آورده و پس از آن با همکارى هموندان این سامانه آنها را کامل خواهیم کرد.
با اتمام برداشت گیلاس رودخانه دیزباد، قیمت گیلاس باز هم بالا رفت
«دیزباد وطن ماست»- برداشت گیلاس رودخانه دیزباد در آخرین روزهای تیرماه به پایان رسید و قیمت گیلاس نیز با افزایش قابل توجهی همراه بود.
به گزارش دیزباد وطن ماست، قیمت هر کیلو گیلاس صادراتی دیزباد امروز با 500 تومان افزایش به 6000 تومان رسید و گیلاس بازار نیز با 500 تومان افزایش به قیمت 5500 تومان معامله شد. قیمت یک کیلو گیلاس کارخانه ای 4700 تومان گزارش شده است.
با اتمام برداشت گیلاس رودخانه دیزباد پس از عید سعید فطر نگهبانی از محل آسیاب عیسی به سر مزار بر می گردد و صرفا در روزهای جمعه نگهبانی در محل آسیاب انجام می شود.
مهندس محمود کردی در گفتگو با دیزباد وطن ماست درباره مشکل آب منازل گفت: «متاسفانه هنوز بسیاری از خانواده ها در خصوص مصرف آب رعایت نمی کنند و مشکل آب هنوز به قوت خود باقی است.»
گفتنی است آب رودخانه دیزباد در بازه چپ و بازه را دبی مناسبی دارد و در بازه بالا قدری با کم آبی مواجه هستیم.
