دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.کاربرد اشتباه نام قجغر توسط مهدی مهدویان
«دیزباد وطن ماست»- بارها در دیزباد وطن ماست در باب نام قجغر و استفاده صحیح این نام نوشته شده است اما باز هم می بینیم که کوهنوردان نام اشتباه قوچگر را برای این قله به کار می برند.
قجغر نام رسمی قله ای است که در رشته کوه بینالود میان دیزباد و چند روستای دیگر قرار گرفته است. متاسفانه هیچ گفتگویی میان مسئولان دیزبادی با سایر مسئولان برای تثبیت این نام انجام نشده است و همچنان این اشتباه بر سر زبان کوهنوردان و دوستاران طبیعت دیزباد وجود دارد.
امیدواریم این موضوع به صورت کاملا جدی توسط مسئولان رسیدگی و نتایج آن به مردم دیزباد گزارش شود.
گزارشی از حضوری دیزباد در قله قجغر دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- همانطور که مستحضرید در دوره های مختلف در سایت دیزباد وطن ماست، پوششی به اخبار درج شده در رسانه ها در باب دیزباد داده می شود. این بار، گزارشی را از باشگاه کوهنوردی آزادگان مشهد و حضورشان در دیزباد نقل می کنیم.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این گزارش نیز متاسفانه به جای واژه قجغر از واژه قوچگر برای تعریف قله این کوه استفاده کرده است.
گزارش برنامه قله قوچگر نیشابور روستای دیزباد بالا
دسته: اخبار باشگاه , گزارش برنامه , کارگروه کوهپیمایی و کوهنوردیبدون دیدگاهیک شنبه 12 شهریور 1396 21:52
گزارش برنامه قله قوچگر نیشابور روستای دیزباد بالا
- نام برنامه: قله قجغر (قوچگر)
- منطقه: روستای دیزباد بالا
- سرپرست: آقای مسعود ولیپور
- سطح برنامه: متوسط
- مدت برنامه: ۱ روز
- زمان اجرای برنامه: ساعت ۶ صبح- 10 شهریور 1396
توصیف قله قجغر (قوچگر):
قله قجغر (قوچگر)( 36.123049 59.255390) نام کوهی است از رشته کوههای بینالود به ارتفاع تقریبی 2950 متر که دارای چندین مسیر اصلی صعود میباشد.مسیراول از روستای دیزباد و مسیر دوم از روستای گرینه(هر دو جبهه جنوبی)و مسیر سوم از روستای ازغد(جبهه شمالی) است.مسیرصعود گروه از روستای دیز باد بالا بود.روستای دیزباد بالا از توابع نیشابور میباشد که در حدود 70 کیلومتری مشهد از مسیر جاده مشهد -نیشابور قرار دارد.راه دسترسی به این روستا از سمت مشهد بعد از توربین های بادی و شهرک بینالود در سمت راست جاده میباشد که البته تابلوی روستای قاسم آباد در اول جاده نصب شده است. ( ترک مسیر از ایستگاه گلبهار تا قله قوچگر https://goo.gl/BTmTkW )
این روستا با آب و هوای نسبتا سرد و کوهستانی و مناطق و باغ های سرسبز(در فصول گرم سال)یکی از زیبا ترین روستاهای رشته کوه بینالود میباشد و 1750 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.روستای دیزباد از دسته روستاهای پلکانی است که بر روی دامنه کوه بنا شده و زیبایی خاصی را به این روستا داده است.در مسیر رودخانه این روستا چندین چشمه وجود دارد که آخرین چشمه دقیقا در دامنه قله قوچگر قرار گرفته است.روستای دیزباد به دلیل مناظر زیبا و چشم نواز و همچنین قرار گرفتن در مسیر قله قجغر (قوچگر) هرساله پذیرای تعداد زیادی از مردم به ویژه کوهنوردان میباشد.
گزارش برنامه :
با سلام؛
جمعه 10 شهریور با یک دستگاه مینی بوس و به همراه 20 نفر از کوهنوردان با انرژی باشگاه آزادگان، در ساعت 6 صبح ایستگاه اتوبوس گلبهار میدان استقلال روبه سمت نیشابور و روستای دیزباد رهسپارشدیم.از محل حرکت تا روستا حدود 100 کیلومترمسافت می باشد و مدت زمان تقریبی تا روستا 2:30- 2 ساعت طول می کشد.حدود ساعت 8 به روستای دیزباد رسیدیم و تا 8:30 پیمایش در مسیر قله داشتیم وپس از اون در جای مناسبی جهت صرف صبحانه توقف کردیم( تا ساعت 9).قبل از حرکت به سمت قله معرفی ارکان برنامه و معرفی نفرات مسئول صورت گرفت .جهت یادآوری و آموزش همنوردان یه سری از مطالب فنی مرتبط با "شناسایی منطقه، آموزشهایی از قبیل کاربا باتوم،گام برداری و تنفس صحیح، خطرات در کوهستان و آسیبها (از قبیل زانو درد و پیشگیری و راهای درمان") را مطرح کردیم و پس از اون مسیر حرکت به سمت قله را آغاز کردیم.ساعت 13 همه تعداد نفرات به قله رسیدند و ساعت 13/30 مسیر برگشت آغاز کردیم ساعت 15:30 تا 16 صرف نهارو کمی استراحت برای تجدید قوا داشتیم و پس از اون تا ساعت 18،مسیر برگشت تا جای مینی بوس پیمایش کردیم.ساعت 18 به سمت مشهد حرکت کردیم و ساعت 20به مشهد رسیدیم؛
سرپرست آقایان : مسعود ولیپور
سرپرست بانوان : خانم سارا علیزاده
مسعول محیط زیست : علی اکبر گلشن
امدادگر : مژگان محمد زاده
سر قدم :فرید حیدری
عقب دار : مرتضی قدیمی
دو سروده زیبا در باب قجغر و لوکه دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- شعر لوکه من و قجغر من که سروده یکی از شاعران دیزبادی است (لطفا خودش را در قسمت کامنت ها معرفی کند تا اسم او درج شود) به حضور کلیه دیزبادی ها تقدیم می کنیم.
لوکه و قجغر کوه هایی هستند که روستای دیزباد در میان آنها آرام گرفته است و به ویژه لوکه یکی از مناظری است که در روبروی ده واقع شده و نگاه هر بیننده ای را به خود درگیر می سازد.
با هم این دو شعر زیبا را می خوانیم.
لوکه ی من
ای کوه بلند لوکه ی من
هستی تو کنار روستای من
یک بچه داری در کنارت
دوستان زیاد داری زنجیر وار
در دامنت روییده گیاهان
رویت به من ست و پشتت دشت و بیابان
تو خود لوک هستی و به معنی عشقی
لوکه شده ای و جمع کردی همه ی عشق
از پشت سرت آید خورشید
تابش میکند به روی دیزباد
خورشید که غروب کند هر روز
نورش می رود ز سر تو
من ماندم میان تو و قجقر
تا عشق بورزم هر زمان با بودن تو
این نیک زنان و نیک مردان همراه جوانان
زحمت‌کشان این آبادی
هستند همگی دلشاد از تو
قجغر من
ای کوه سپید( سیاه ) قجغر من
هستی بر فراز روستای من
ای عشق نهفته در دل من
هستی سنگفرش در بر من
تو مانند قوچ سرفرازی
هستی تو نشانی از آشتی
بنشسته ای تو در روستای من
می نگری تو بر پیش تختگاه
آنسوی تو نشسته لوکه
با بچه اش، بچه لوکه
خورشید که بر آمد از پشت لوکه
آفتاب تابیده شد بر سر تو
تو داری ز خود کمر سیاهی
بر پایت نشسته روستایی
گاهی من نوشتمت قجغر
باز هم ز دیدگان هستی قجقر
بی تابی مکن بر سر من
نامت را نگذاشته ام قوچگر
چرا کوه سیاه نوشتم چون سالها پیش زنده یاد نجم الدین شاه میرشاهی برای من گفته بود نام قجقر را سیاه کوه هم گفته اند.
دیالوگ دوم در باب قجغر
«دیزباد وطن ماست»- در باب نام قله مرتفعی که در نزدیکی دیزباد بالای نیشابور است حرف و حدیث بسیار گفته اند. در این نوشتار که نتیجه گفتگوی دوستان در گروه فوتوفیلم دیزباد (حسین میرشاهی و کریم میرشاهی) می باشد به مساله نام کوه قجغر می پردازیم. خلاصه بحث این است که عده ای به دنبال اعلام نام قوچگرد به عنوان نام رسمی قجغر هستند. در حالیکه این نام اساسا یک نام من درآوردی و بی سابقه است.
متاسفانه قدرت رسانه ای و ارتباطاتی ما نیز به اندازه ای نبوده که بتوانیم نام اصلی را به عنوان نام رسمی عنوان کنیم و بنابراین معتقدند که حالا که ما توان نداریم و فرهنگمان هم قوی نیست، بگذارید نام بدون ریشه قوچگرد را بپذیریم. در مقابل عده ای نیز این موضوع را یک مساله هویتی قلمداد کرده و با آن مخالفند. موضع دیزباد وطن ماست نیز همین موضع است و به صورت شفاف مخالف کاربرد هر نام غیر از نام اصلی برای قجغر است.
در ابتدا عزیز میرشاهی، یکی از دیزبادی ها می نویسد: کشف ریشه و اصالت نامگذاری یک محل یک بحث است و اینکه اکنون به چه نامی شناخته می شوند و باید به دیگران معرفی شوند دیگری است.
نام شهر همدان روزگاری هگمتانه بود.
نام شهر نیشابور روزگاری نیوشاهپوهر بود. و....
هدف از کشف ریشه و معنی یک محل برگرداندن اسم باستانی به آن محل نیست.
اسناد و مدارک زیادی بر اینکه اسم همدان در قدیم هگمتانه بوده هست ولی هیچگاه اقدامی به بازگرداندن این اسم به این شهر نبوده است.
حال برمی گردیم به قجقر.
این اسم سالهاست که در این محل به همین نام بوده است. کشف ریشه و معنی آن کار شایسته ای است.
اگر تابلو و شناسنامه ای بر این محل می گذاریم، شایسته است نام معروف را ذکر کنیم و در توضیح تاریخچه نظرات تحقیقی و تاریخی را ضمیمه کنیم.
هیچگاه (غیر از چند سال اخیر) نام این کوه قوچگر، قوچ گرد و... نبوده و در هیچ متنی قدیمی ذکرنشده. این اسمها کاملا جعلی و نامستند و سلیقه ای هستند.
و نباید در مکانهای عمومی و شناسنامه ای دیزباد به کار روند، چون نه سندیت دارند و نه مقبول عموم مردم.
اگر نامی بر محلی گذاشته می شود یا باید سندیت تاریخی داشته باشد و یا اگر ریشه یابی می شود به صورت کارشناسی و مستند ریشه یابی شود.
کمرسیه ، به معنی صخره سیاه است، ولی ما حق نداریم در تابلو راهنمای گردشگری نام صخره سیاه به آن بنهیم، ....
دیزبادی دیگری به نام عباس کردی در این خصوص ضمن تایید موارد فوق می نویسد: بنده در عرایضم دو بار اقرار کردم که بر خلاف نظرات ارزشمند دیگر دوستان ، نظر بنده تنها زاییده ی نگاه و منطق من به اسم قجقر بود و در دفاع از آن نه تحقیق خاصی کرده ام و نه اصرار به آن دارم که آنرا به کرسی بنشانم.
همانطور که آقای میرشاهی عزیز اشاره فرمودند ، ریشه یابی این نام هدف اصلی این بحث نیست ، بلکه زنده نگه داشتن این نام منظور همه ی ماست.
این روزها اینترنت در اختیار همگان و به آسانی در دسترس میباشد ، کافیست فقط سواد خواندن و نوشتن داشته باشیم تا بتوانیم با مراجعه به ویکی پدیا و گوگل و یوتیوب و... وارد مباحثی شویم که از قد و قواره مان خیلی بزرگتر است ( این مورد را در باره ی خودم گفتم ) .
با این حال اگر بخواهیم این بحث و مباحث اینچنینی را به درازا بکشیم ، روزها و هفته های پیش رو را باید خواننده ی آن باشیم و به شکلی آب در هاون بکوبیم.
نام من " عباس " است.
این اسم که از زبان و فرهنگ و دین عربی به کشور من وارد شده در لغت نامه به دو صفت بسیط بسیار درو از هم معنی شده.
۱. عبوس ، اخمو و خصایصی اینگونه که هیچکس از شهره بودن به این صفات احساس خوبی پیدا نمیکند.
۲. شیر بیشه ، دلیر و بی باک و ... که صفاتی خوش آیند برای یک مرد است.
برای من اهمیتی ندارد که که دوست و آشنای من با کدام معنای آن مرا صدا میزند. چیزی که برایم مهم است زنده ماندن خود این اسم و تغییر نکردن آن است.
اسمی که از جد پدریم به من رسیده و به آن عشق می ورزم.
حال بنظر من، ریشه ی اسم قجقر در کجاست و چگونه باید صحت و سقم آنرا دریافت همین وضعیت را دارد.
قوچ سفید ، قوچ سیاه ، گچ گر ، گوژ پشت ... و هزار تصویر و تصور ذهنی دیگر .
حکایت فیل در خانه ی تاریک.
تاریخ و استناد به اسناد تاریخی هیچگاه و در هیچ مقوله ای ( سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، اجتماعی ،ووو) همگان را قانع نکرده و نخواهد کرد.
ریاضی میگوید : ۲+۲=۴ ، و آنرا از مسلمان گرفته تا هندو ، از آسیایی تا آفریقایی ،و... همه و همه به اتفاق پذیرفته اند و به آن استناد میکنند.
اما تاریخ میگویید : به شهادت فلان شاهد ، به کتابت فلان کاتب ، به تایید فلان مجمع ، در فلان وقت از فلان روز فلان سال ، در فلان محله از فلان ایالت فلان کشور ، فلان واقعه حادث شد.
حال این همه سند و مدرک و دلیل و برهان در کتابی دیگر از حزبی دیگر ،از دینی دیگر و فرهنگی دیگر ، فرسنگها فاصله دارد با آنچه ما روزها و ماهها و حتی سالها برایش وقت گذاشته ایم.
چه خوب است اگر اقدام به یک هدف خوب به حاشیه نرود و یک پیشنهاد سازنده ، خدای نخواسته باعث اختلاف نشود.
وی ضمن تشکر از حسین خافی برای اعلام نظرات شورای اسلامی در این خصوص که البته با نظرات دیزبادی ها زاویه دارد می نویسد: خواهشمندم نام محلی و آشنای دیرین مردم دیزباد ( که همان قجقر است ) را در صورت موافقت دیزبادی های عزیز و هماهنگی با دیگر اعضای شورا و دهیاری محترم ، لااقل داخل پرانتز ، به تابلو نوک قله و ... اضافه بفرمایند. این کار حتما شدنی است و انجام آن نه بودجه ی خاصی و نه زمان زیادی را صرف می کند.
حسین خافی در ادامه در باب قجغر می نویسد: با سلام خدمت دیزبادی های عزیز به عنوان هم دیاری شما ما دارای زبانی با ریشه ای کهن و با اصالت هستیم و در همین روستای دیز باد شاعری پارسی زبان مثل خاکی خراسانی داریم روستایی با پیشینه ای کهن چرا باید دنبال ریشه ی کوه قجقر در زبان ترکی بگردیم و چه اصراری است که قجقر به قوچ اشاره دارد مگر قجقر فقط جولانگاه قوچ بوده .
ادامه مطلب ...
دیالوگ اول در باب قجغر
«دیزباد وطن ماست»- #نه_به_ قوچگرد_بله_به_ قجغر
یکی از دیزبادی ها در باب وجه تسمیه قجغر نوشته است: دیزبادیهای قدیم و اجداد ما چون تلفظ قوچگرد - قوچگر -براشون سخت بوده ( به نظر بنده دیزبادی ها اتفاقا سخت ترین کلمات را در ادبیاتشان از گذشته داشته اند و تا امروز هم استفاده می کنند. برای اثبات این موضوع به دیوان خاکی مراجعه کنید.) ، اون رو با همان کلمات و واژه های همون زمان خودشون و به لهجه خودشون مثل بسیاری از کلمات دیگه مخفف کردن و منظورشون همون قله ای بوده است که قوچها در اون در حال و جنب و جوش هستند. (مگر شما در آن زمان بوده اید که می گویید در آن قله قوچ در حال جنب و جوش بوده است؟)
من زمان بچگی که از پدر بزرگم سوال میکردم برای اسم قجقر یادم هست که میگفتن چون قوچ زیاد داشته و رفت و آمد داشتن روی قله به این اسم معروف شده.. (این موضوع به زمان پدر بزرگ شما بر نمی گردد، پدر بزرگ شما 6 نسل بعد از خاکی است و این قجغر در زمان شاه عباس به این نام نامیده شده است)
که میشه اینجور برداشت کرد که قوچها در اون جا مشغول جنب و جوش و دویدن بودن و با مرور زمان و ترجمه واژه های( قجقر ) به این کلمه قوچگرد رسیده اند
به نظر من قجغر و قوچگرد و قوچگر فقط کلمه هستند و اصل این است که روستای زیبای ما در دامنه این قله زیبا نشسته و ما به وجودش افتخار میکنیم و کسی این اصالت رو نمیتونه از ما بگیره. (این برداشت هم اشتباه است. اگر اسم شما را عوض کنند و به جای محمد، موشه بگذارند، آنوقت شما دیگر یک مسلمان نخواهید بود و احتمالا دارای هویت یهودی می شوید. بنابراین این مساله کاملا هویتی است.)
با سپاس
نفر دوم در باب قجغر می نویسد: چند نکته در مورد معنی قجقر به نظر خوانندگان و همدیاران عزیز می رسانم :
الف ) در فرهنگ دهخدا ، قج مترادف قچ امده و قچ را به معنای میش نر شاخدار جنگی اورده است .
پنبه در اتش نهادم من به خویش / در فکندم من قج نر را به میش ( مولانا)
ب) قر ( با فتحه) ابدال ( تبدیل شده ) قار است . حذف الف در گویش دیزبادی امری معمول است مانند بالاخانه به بلخنه با خاله به خله
ج) قر یا همان قار به معنای برف و سفید امده است ( برهان ، انندراج)
چشم این دایم سفید از اشک حسرت همچو قار / روی ان داغ سیاه از اه محنت همچو قیر ( انوری)
و یا : روز خصمت سیاه بادچون قیر / روی بختت سفید باد چون قار ( امامی هروی)
د) قجقر کلمه ای ترکی است .
در کتاب فرهنگ اسامی روستاهای اذربایجان شرقی ، نوشته ی صمد چایلی ، انتشارات اختر۱۳۸۷ ، قوچ قار از توابع میانه ثبت شده که به معنای قوچ سفید امده است .
ذ) در کتاب فرهنگ ترکی اذربایجانی ارک ، نوشته ی اسماعیل جعفر زاده نیز قوچ قار به معنای قوچ سفید امده است .
ر) اشعاری چند از بزرگان دیزبادی از خاکی گرفته تا رقامی و فدایی ، همه و همه قجقر را با همین گویش و دیکته اورده اند،
۱) نمی دانیم چرا و با چه انگیزه ای شخصی یا گروهی سعی در تغییر نام قجقر داشته و دارند ،
۲) با این مستندات و ادله قوی و محکم , از شورای محترم دیزباد می خواهیم که نسبت به تعویض پلاکارد سر قجقر و حذف کلمه قوچ گرد اقدام نمایند. و نیز نسبت به اصلاح ان در ویکی پدیا و سایر سایت ها اقدام نمایند. از مردم فهیم و با فرهنگ دیزباد نیر درخواست داریم همیشه و در همه جا کلمه ی قجقر را به کار برند.
با سپاس: حسین میرشاهی مهدی محمد ( میری)
نفر سوم در این خصوص می نویسد: البته من با مراجعه به تنها فرهنگ لغتی که در دسترس دارم و دسترسی به کتابخانه آستانه هم ندارم، معنی قجغر را چنین دریافتم:
قجغر از دو بخش تشکیل شده.
۱) قج که همان تغییر یافته واژه قچ ست به معنی قوچ .
۲) غر به معنای شکاف، گودال در زمین، جوی باریک و جمع غرور به معنی فریبنده، فریب دهنده و کنایه از جهان ست.
قجغر با توجه به این مفاهیم احتمالن معنی قوچ فریبنده یا فریب دهنده را می دهد و شاید هم بهتر باشد بگویم قوچ جهان یا جهانی.
عاجزانه از شورای زحمتکش و خوی روستایمان تقاضا می کنم قبل از اینکه دیر شود نام کوچه های روستا یمان را از پیش کسوتان بپرسند و مانند شهرها روی یک تابلو فلزی کوچک بنویسند و در ابتدای هر کوچه نصب نمایند و از سردرگمی من و نسل جوانمان که خیلی از نام کوچه ها را نمی دانیم در بیاورند و همچنین از پیش قجغر و بالاده گرفته تا رودخانه هر کوچه باغی را که می بینند اگر نامی دارند تابلو نویسی کنند و اگر ندارند نام باغهای همان بخش را بگذارند تا دیر نشود و حکایت نامگذاری قوچگرد که بیگانه ست بجای قجغر به ما تحمیل نمایند و بگونه ای زبان بسته هویت اصلی مان را بگیرند خیلی ممنون خواهم شد اگه توجهی کنند و دست کم یک سوم این هزار و دویست و پنج عضو این کانال هم صدایشان در بیاد و از این موضوع حمایت کنند.
متاسفانه در این دوره علیرغم اینکه مسائل فرهنگی جزء مسائل اصلی شورای اسلامی دیزباد بوده اما این حساسیت ها اساسا کمتر مورد توجه قرار گرفته و گاهی به نظر می رسد که هویت زدایی شده است. امیدواریم که ادله ارائه شده در این خصوص محکم و قابل دفاع باشد و هویت مردم دیزباد تحت تاثیر سلیقه و منویات افراد قرار نگیرد. اسم چیزی نیست که بخواهد معنا شود و معنای آن اسم جدید آن باشد. مثلا بگویید یک نفر اسمش فخرالدین است. پس این اسم را تقسیم کنیم به ف+خر+ال+دین و بعد بگوییم که این ف در عربی یعنی پس و خر در فارسی یعنی الاغ و ال حرف تعریف عربی است و دین هم یعنی دین و بنابراین شخص «پس خری شناخته شده در دین» نام دارد!!!
از تصمیم گیرندگان انتظار می رود از عقل استفاده کنند.
