«دیزباد وطن ماست»- شاید با خودتان فکر کرده باشید که چه مناطقی در کشور هستند که تجربه متفاوتی از گردشگری را به من می دهند. در این نوشتار می خواهیم به روستای دیزباد بالا یا دیزباد علیا اشاره کنیم. روستای دیزباد مرتفع ترین روستای استان خراسان در قلب رشته کوه بینالود است.
دو قله مرتفع قجغر (گاهی به قوچگر تعبیر شده) و لوکه این روستا را مقصد گردشگری کوهنوردان کرده است. اما این روستا ویژگی های دیگری نیز دارد که می توان آن را به عنوان یکی از بهترین روستاهای گردشگری کشور به شمار آورد.
نظافت و پاکیزگی دیزباد
از آنجا که مردم دیزباد علاقه زیادی به پاکیزگی دارند، ضمن رعایت مساله بهداشت در سراسر روستا، سمن ها یا ان جی او های فراوانی را به دیزباد می آوردند تا روستا را هر چند وقت یکبار از آلودگی ها پاکیزه کنند. بنابراین نام تمیز ترین روستای ایران نامی است که برای این روستا سزاوار است.
سواد مردم دیزباد
مردم دیزباد در سال 1312 تصمیم به ایجاد مدرسه ای غیر انتفاعی گرفتند و کلنگ احداث آن همزمان با مدرسه خیام نیشابور بر زمین خورد و این مدرسه توانست عنوان تنها روستای ایران که تمام مردم آن با سوادند را با ثبت در سازمان یونسکو برای مردم دیزباد به همراه بیاورد. امروز مردم دیزباد از نظر فرهنگی در منطقه ممتاز و شناخته شده هستند و زمانی که وارد روستا می شوید مردان کت شلواری را می بینید که استاد دانشگاه و معلم هستند و ضمن آن به باغداری در روستا مشغول اند.
معماری پلکانی دیزباد
دیزباد بر روی یک تپه واقع شده است و به همین دلیل مردم دیزباد خانه هایشان همانند پنت هاوس های شهر از فرهنگ آپارتمان نشینی برخوردارند. روستای دیزباد به عنوان روستای با بافت با ارزش معماری ثبت شده است و بنابراین از آن به ماسوله خراسان تعبیر می شود.
خانه هلال دیزباد
این روستا یکی از قوی ترین خانه های هلال را در کشور دارد. با اینکه جمعیت روستا زیاد نیست اما مردم با مشارکت فعال با خانه هلال توانسته اند خدمات گسترده ای را با ساکنان دائمی دیزباد که غالبا سالمندان هستند ارائه دهند. روستای دیزباد با این اقدامات توانسته مهاجرت معکوس را در روستا رقم بزند و جمعیت آن رو به افزایش می باشد.
طرح حفظ گیاهان کمیاب سازمان ملل در دیزباد
بعد از توریستی شدن روستای دیزباد، یکی از اقدامات صورت گرفته بحث ایجاد بوستانی با ماهیت فرهنگی برای دیزباد بود که توریست ها را از باغ های مردم بیرون آورده و به آنها یک فضای تفریح مناسب بدهد. در این فضا با همکاری سازمان ملل یک منطقه برای کاشت گونه های کمیاب گیاهی ایجاد شد که هم اکنون در حال بهره برداری است.
نخستین نیروگاه خصوصی
حضور مدرسه باعث تردد معلمان در دیزباد شد و آنها مردم را به خرید ژنراتور برق و نصب در دیزباد کردند و بنابراین از دهه 1330 الی 1340 دیزباد به نعمت برق منعم شد. این نیروگاه تا سالهای بعد که دیزباد به شبکه سراسری برق پیوست کار می کرد. امروز نیز این نیروگاه در ورودی روستا قرار دارد و به کارخانه برق شناخته می شود.
محصولات ارگانیک
مردم دیزباد مخالف استفاده از سموم شیمیایی و کودهای شیمیایی هستند و بیشتر از کود کمپوست و کودهای حیوانی استفاده می کنند و بنابراین شما می توانید محصولات ارگانیک را از دیزباد تهیه کنید. ضمنا دیزباد دارای یکی از مرغوب ترین گیلاس ها در کشور می باشد.
یگان حفاظت محیط زیست
مردم دیزباد برای حفظ محیط زیست از خودشان مایه گذاشته اند. آنها موسس نخستین یگان حفاظت در کشور هستند که با هزینه مردم از مرتع و حیات وحش در دیزباد حفاظت می کنند. مردم دیزباد در زمستان ها برای پرندگان غذا آماده می کنند و لانه های پرندگان را بر بالای درختان حفظ می کنند.
شاعران و نویسندگان دیزبادی
حوزه فرهنگ در دیزباد ریشه اش در تلاش های آنها در 100 سال اخیر نیست، بلکه آنها علاوه بر مدرسه غیر انتفاعی از زمان شاه عباس نویسندگان و شاعرانی را در میان خود داشته اند که آثارشان امروز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. خاکی خراسانی شاعری متعلق به زمان شاه عباس بوده که اتفاقا به دربار شاه عباس در اصفهان نیز سفر کرده و خاطرات خود را از این سفر در شعری منعکس کرده است.
فدایی، رقامی، حسین دیزبادی، محمد میرشاهی (میرنامک)، محمد میرشاهی (صمیم) از شاعران دیزبادی از گذشته تا کنون هستند که آثاری از آنها موجود است.
شهدای دیزباد بالا در قبرستان های دیزباد
دیزباد بالا در دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق شهدایی را تقدیم انقلاب اسلامی کرد که هم اکنون در مزار دیزباد دفن می باشند. گفتنی است دیزباد چندین قبرستان دارد که با نام های چناردو، گورستانی، سرمزار، بالاده و ... شناخته می شوند. این موضوع نشان دهنده قدمت تاریخی دیزباد است که به دوره گبرها باز می گردد.
قلعه تاریخی دیزباد
دیزباد دارای یک قلعه تاریخی است که قدمت آن را به دوره سلاجغه و شاید قبل از آن بر می گردانند. امروز این قلعه در قلب پروژه بوستان پیش تختگاه دیزباد قرار گرفته و قرار است پس از اقدامات باستان شناختی نسبت به مرمت آن اقدام شود.
حمام تاریخی دیزباد
دیزباد دارای یک حمام خزینه ای است که در سال های گذشته از آن استفاده می شده و امروز نیز یکی از محل هایی است که گردشگران برای بازدید از آن به این حمام می روند.
جماعتخانه دیزباد
شیعیان اسماعیلی در روستای دیزباد در کنار شیعیان اثنی عشری زندگی می کنند و محل عبادتشان دو جماعتخانه یکی در بخش بالایی ده و یکی در بخش پایینی ده قرار گرفته است. این مکان از نظر معماری زیباست.
مسجد دیزباد
دیزباد حسینیه، مهدیه و مسجد دارد که مراسم مختلف اعم از مراسم تاسوعا و عاشورا و سایر مراسمات در آن برگزار می شود. امسجد و جماعتخانه مورد استفاده همه اهالی روستا قرار می گیرد.
سنگ فرش معابر
در یک طرح توسعه ای، کلیه معابر دیزباد در حال سنگفرش شدن است و این پروژه تا کنون معابر اصلی را پوشش داده و به معابر فرعی نیز گسترش می یابد. بنابراین می توانید به راحتی در دیزباد قدم بزنید.
حفاظت از حیوانات و حیات وحش در دیزباد
مردم دیزباد در کنار خانه های خود برای پرندگان لانه می سازند. آنها درختان بلند قد را قطع نمی کنند تا آشیانه پرندگان بلند پرواز از بین نرود. همچنین حیوانات در زمستان توسط یگان حفاظت با کمک مردم تغذیه می شوند.
تکثر مردم دیزباد
مردم دیزباد از مناطق مختلف ایران به این منطقه کوچ کرده اند. این کوچ به یکی دو قرن پیش باز می گردد و به همین دلیل در این روستا فامیل های مختلفی از قبیل عراقی، کردی، خافی و غریبی وجود دارد که اصالتشان به مناطق مختلف ایران باز می گردد. همین تکثر جغرافیایی باعث شده مردم این روستا تساهل و تسامح خوبی داشته باشند و یک جامعه کثرتگرای پویا را تشکیل دهند.
برای اینکه در مورد این روستا بیشتر بدانید می توانید از سایت دیزباد وطن ماست که سایت رسمی این روستاست بازدید کنید.