«دیزباد وطن ماست»- در این نوشتار که توسط یکی از دیزبادی ها در گروه فتو فیلم دیزباد نوشته شده به بازه های دیزباد می پردازیم. اگرچه تکمله این نوشتار عکس بازه های دیزباد است، اما از خوانندگان عزیز برای ضعف در ارائه عکس ها عذر می خواهم.
از سر مزار در سمت راست نخست به باغهاى بر آسیا که در بخش بالایى آن بازه حشوم نام دارد، .... که تا باغهاى پیشلوکه ادامه پیدا میکند. ..... سپس به باغهاى روبروى ده که به نام باغهاى بغل و یا اوبغل مشهورندمیرسیم ...... در پایین به باغهاى رودخانه به نام " ته بازه کلومباو " و از بالا به بازه هاى حشوم (حشام، حیوانات وحشى) محدود میشوند.
در ادامه به بازه هاى دى نو (ده نو) و سپس به باغهاى تخت شاه میرسیم. در این میان باغهاى گورستانى نیز قرار دارند.
در بخش باغهاى تخت شاه، به طرف کوه لوکه باغهاى بادامستان هستند که به باغهاى گوکش (گاو کش) و "پیشلوکه" متصلند. در بخش پایینى این باغها، رود خانه به نام "دهند آو" قرارمیگیرد که دو رود از بازه راست و چپ در آن به هم مى پیوندند و باغهاى پیرامونى آنرا نیز به همین نام، باغهاى دهنداو (دهانه آب) مینامند.
به سوى بازه راست، در سمت راست تا کونه بازه راست یا به عبارتى تا پایان باغها در این دره، همه به باغهاى "بزى را" مشهورند. در ادامه کال گل بره (نمک هاى آهن به رنگ سرخ که با آن بره هاى گله را هرکسى همانگونه که بخواهد علامت میگذارد، رنگ سرخ روى پشم سفید مانند گل ....) و سرچشمه هاى رودخانه بازه راست است که در آن زمینها، بگونه پراکنده درخت هاى گردو و بید کاشته شده اند.
از سر مزار در دست چپ، باغهاى زیر ده قرار دارند...... پس از چند باغ سرمزار، به باغهاى "ته بزى تلوستو" یا به عبارت دیگر بازه هاى تابستانى (تویستو) میرسیم که به باغهاى زیر ده تا پى حصار (زیر خانه جناب ابوتراب) میرسند. در بخش پایینى، این باغ ها به "ته بزى کلومباو" محدود میشوند. در ادامه به چشمه نرگس و سپس "بزى دى نو" میرسیم. پس از آن به باغهاى بر آسیا و سپس به باغهاى تخت شاه رسیده که در دو طرف رودخانه تا "دهند آو" به همین نام می باشند.
کال چنوردو (احتمالا چناردان؟) از پشت قبرستانهاى این محل آغاز و به کلته چنوردو و سپس در بالاتر به کلته فورج الله (فرج الله) می رسد.
پس از باغهاى پیرامون دهند آو که در ادامه باغهاى تخت شاه قرار دارند به باغهاى سمت چپ بازه چپ میرسیم که به نام باغهاى "دهند او" از دهانه دره بازه چپ آغاز می شوند. در همین سمت در ادامه به تخت قلندران میرسیم (تخت قلندرو) و سپس تا چشمه بازه چپ که تلخ "یک لینگه" را نیز در بر می گیرد همه باغها به نام بازه چپ هستند. در ادامه به باغهاى "کمر زرد" و سپس "بر کمرزرد" و پس از آن جو کمرزرد و سپس به باغهاى کلته کال زرد میرسیم. در بخش بالایى آن به سوى قجغر باغها "سرگو" نام دارند.
در ادامه بازه چپ به سوى نوحصار، دره نام نوحصار را در بر میگیرد که در ادامه به منطقه اى به نام "اوشور" یا (آبشار) میرسیم و دره همانگونه ادامه دارد که در جایى به گمانم کلته بچه هاى ذلفقار نیز باید باشند. (اینجانب در این محلها نیز بلورهاى کوارتز پیدا کرده بودم که به مدرسه دادیم که نمیدانم چه شد.
براى بررسى باغهاى بین دره بازه راست و دره بازه چپ برمیگردیم به دهند آو.
از دهند آو به سوى بازه راه در سمت چپ نخست باغهاى دهند او نام دارند. و سپس "گدار پشت سوم " و در زیر راه "ندون اسدبگ " قراردارد. و راه بلاخره به باغهاى پشت سوم میرسد. ( اینکه سوم ها کجا هستند که این باغها پشت سوم نام گرفته اند بر اینجانب معلوم نیست). پشت سوم از دو بخش پشت سوم بالا و پایین تشکیل شده است. و پس از پشت سوم بالا به قلعه شر (شیر؟) میرسیم.
به همینگونه، در دره بازه چپ در دست راست، پس از باغهاى دهند آو، باغهاى "جوتریز " هستند که تا تلخ جوتریز که سرچشمه آب آن از همان چشمه بازه چپ هست میرسیم. در بخش بالاى این قسمت منطقه نوزیندو (احتمالا ناو زندان) و سپس به باغهاى جو ابراهیمى می رسیم که در هین راستا به کال نوحصار رسیده پس از آن دیگر باغى نیست مگر درختهاى پراکنده بید و گردو و.....(در زمانى که در دیزباد بودم) .....
این بود فهرست باغها در بخش باغهاى پایین ده.
لطفا اگر می توانید به تکمیل این لیست کمک کنید، نظرات خود را در ذیل این متن بنویسید.