دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.جستاری در باب ملی و جهانی شدن سنت نوحصار دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- ثبت ملی نوحصار دیزباد یکی از مهمترین اخبار اختتامیه جام نوحصار دیزباد بود که توسط دکتر مظفری فرماندار نیشابور به سمع دیزبادی های حاضر در مراسم اختتامیه رسید.
بعد از این خبر حرف و حدیث های زیادی از اطراف و اکناف به گوش می رسید. این حرف ها نشانگر تکثر دیگاه ها در خصوص مراسم نوحصار دیزباد بود. مراسمی که اینک در آستانه ثبت ملی قرار دارد.
مراسم نوحصار دیزباد سنتی 400 ساله است که بار معنوی فراوانی را برای دیزبادی ها در طول این 400 سال داشته است. 400 سالی که در تاریخ ایران اتفاقات بسیار زیادی افتاده و علیرغم همه این مسائل دیزبادی ها همچنان مایل به حفظ این سنت بوده اند. و اینک دولت جمهوری اسلامی ایران مایل است که این سنت برای همیشه ثبت شود تا مالکیت و حفاظت و حراست آن در اختیار دولت قرار گیرد.
فرایند ثبت در فهرست آثار ملی پنج مرحله دارد، یک اثر باید دارای چند مشخصه اصلی باشد:
الف) اثر نشان دهنده مقطعی از تاریخ ملی یا بین‌المللی با بار غنی فرهنگی و تاریخی باشد.
ب) اثر متعلق یا در ارتباط با شخصیتهای برجسته تاریخ کشور و یا نشانگر گوشه‌ای از زندگی، فعالیت یا آثار آنان باشد.
پ) اثر در سطح ملی یا بین‌المللی شاخص یک مبداء تاریخی یا نقطه عطف در تاریخ انسان یا دست ساخته‌های او و یا حرکتی تاریخی باشد.
ت) اثر در سطح ملی یا بین‌المللی حاوی اطلاعات جامعی از تاریخ و معارف انسانی، فرهنگ و تمدن بشری تاریخ علوم و فنون هنرها باشد و یا نقش تعیین کننده ایی را در این زمینه ایفا کند.
ث) اثر نزد عامه مردم و عرف مورد احترام یا توجه خاص باشد.
در واقع ثبت نوحصار به عنوان یک اثر ملی نشان دهنده اهمیت آن برای ملت ایران است. اما این تمام داستان نیست. نوحصار یک سنت دیزبادی است. سنتی تک زمانه تک مکانه است. سنتی است که مردم دیزباد نسبت به آن احساس مالکیت دارند. سنتی است که مردم دیزباد را به هم پیوند می دهد.
اما سوالاتی که در اینجا برای افراد پیش می آید این است:
1. آیا اگر نوحصار ثبت ملی شود، سیل عظیم مردم برای دیدن این مراسم به دیزباد را خواهیم داشت؟
2. آیا اگر نوحصار ثبت ملی شود، اجازه دخالت در تغییر زمان ها همچنان بر عهده مردم دیزباد است؟
3. آیا اگر نوحصار ثبت ملی شود، با تغییر مدیریت های نیشابور و دیزباد، مشکلی متوجه سنت دیزباد نمی شود؟
4. سنت دیزباد یک سنت فامیلی است. یعنی افرادی که در آن شرکت می کنند افراد یک قوم و فامیل هستند که همه روابط خونی دارند. آیا با ورود غیر دیزبادی ها و سایر افراد در حجم گسترده این سنت مجالی برای زندگی می یابد؟
بنابراین چالش ثبت ملی شدن سنت نوحصار برای مردمی که به چنین مسائلی فکر می کنند تبدیل به کابوسی دهشتناک شده است. در عین حال مسائل دیگری نیز وجود دارد. اینکه سنت نوحصار تا کنون مورد پژوهش روایت شناسان، مردمشناسان و دین شناسان قرار نگرفته است. به نظر می رسد با ثبت ملی این مراسم، دانشمندان و پژوهشگران کشور و خارجی برای شناسایی بهتر این هویت و بیان ابعاد عقلانی آن که باعث شده است این سنت سال ها باقی بماند به دیزباد بیایند. و این تبیین علمی و عقلانی باعث شود تا سنت نوحصار برای دیزبادی ها و نزد دیزبادی ها در نسل های جدید معتبر تر و قابل اتکاتر به نظر رسیده و شرکت در آن نیز با شدت بیشتری ادامه پیدا کند.
با توجه به این مسائل امیدواریم که شورای اسلامی، دهیاری و شورای مشورتی در جمعی با حسن نیت به مساله بپردازند و راهکارهای منطقی را در جهت حفظ سنت نوحصار پیدا کنند.
