دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.توسعه پایدار در روستای دیزباد؛ چرا؟ چگونه؟
«دیزباد وطن ماست»- امروز حرف های زیادی در جهان در باب توسعه پایدار زده می شود. دیزباد نیز یکی از آن جاهایی است که مردمش و مسئولانش به توسعه پایدار می اندیشند.
شاید در ابتدا وقتی می خواستیم توسعه را توضیح دهیم و بگوییم که دیزباد را توسعه یافته می خواهیم، این فکر به ذهن متبادر می شد که دیزباد توسعه یافته یعنی «شهر دیزباد»!!! شهر دیزباد چیزی خواستنی نیست.
روستا باید اقتضائات خودش را داشته باشد اما الزامی برای عقب ماندگی روستا نیست. در واقع روستا باید جایی باشد که همچنان پاک و با صفا باقی بماند و این دقیقا مفهوم توسعه پایدار است. در این یادداشت به طور اختصار مروری مجدد بر مقوله توسعه پایدار می اندازیم. مقوله ای که امروز در صدر توجهات تمام دیزبادی ها قرار دارد و باید همچنان قرار داشته باشد.
فراموشی توسعه پایدار یعنی فراموشی محیط زیست، فراموشی زیست بوم، فراموشی اکوسیستم و به معنای از دست دادن همه آنهاست.
توسعه روستایی دیزباد
عبارت است از افزایش کمی ثروت و تحول کیفی نظام اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روستا. معنای لغوی توسعه حاوی مفاهیم و اشارات روشنی دایر بر پیشرفت، بسط، ترقی، نمو و نیز گسترش دامنه فعالیت ها است به عبارتی توسعه عبارت است از درجه ای از تحول که جامعه را براساس ویژگیهای مربوط برای نیل به آرمانها و اهداف خود هدایت می کند. (شهبازی،1372: 8).
مفهوم توسعه پایدار دیزباد
توسعه پایدار برای اولین بار در اواسط دهه1970 توسط باربارا مطرح شد و این مفهوم کلی با استراتژی حفاظت جهانی، به صورت گسترده ای مورد بحث قرار گرفت تا محافظت از منابع و محیط زیست را در راستای ایفای نقش ارتقاء رفاه انسانی به نحو مطلوب مدیریت نماید(بارو. جی. سی،1376: 45).
یکپارچگی انسان و محیط از سده های دور مورد توجه بوده است و در پایان سده نوزدهم میلادی ارنست هگل(جانورشناس آلمانی و مبتکر اصطلاح اکولوژی)کوشید تا صورتی مدرن و علمی به این گونه آموزه ها و مباحث ببخشد. از این رو می توان ادعا نمود که بحث های پایداری در روندهای توسعه یا توسعه پایدار ریشه در مطالعات زیست شناسان و محیط شناسان دارد و سپس از آن طریق به مقولات اقتصادی، اجتماعی و کالبد تزریق شده است (سعیدی،1377: 17). در ابتدای گسترش این پدیده سازمانهای دست اندرکار محیط زیست و منابع طبیعی طرح و برنامه ریزی آن را در دست داشتند و تفکر غالب بر حفظ محیط منابع طبیعی دور می زد از جمله این سازمانها و مراکز کمسیون بین المللی محیط زیست و توسعه(WCED) است که به کمسیون برانت لند مشهور است. این کمسیون در سال 1987 توسعه پایدار را چنین تعریف کرد: توسعه ای که نیازهای فعلی را بدون خدشه دار کردن توانایی نسل آینده برای برآورده ساختن نیازهای خود بدآورده نماید(الیوت،1387: 57). این کمسیون همچنین مسائل محوری و شرایط ضروری برای توسعه پایدار را جمعیت و توسعه، امنیت غذایی، انرژی، صنعت و چالشهای شهری عنوان کرده است.
کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه نیز اهداف و کارکردی توسعه پایدار را وسیع و به شرح زیر دانسته است:
افزایش رشد، تغییر کیفیت رشد، رفع نیازهای ضروری، اشتغال، غذا، انرژی، آب و بهداشت، کنترل جمعیت در یک حد پایدار، حفاظت و نگهداری منابع طبیعی، دگرگونی تکنولوژی، در نظر قرار دان توأم محیط زیست و اقتصاد در تصمیم گیری ها، دگرگون کردن روابط بین المللی اقتصاد و مشارکتی کردن توسعه (رحمانی،1374: 53).
اهداف رشد اقتصادی در اولویت است چرا که نظریه مناسب با رشد اقتصادی در توسعه پایدارآن است که فقر موجب بهره برداری شدید از منابع محیط زیست و منابع طبیعی می شود. بنابراین رشد اقتصادی مهمترین عامل در رسیدن به توسعه پایدار است که این رشد امروزه موجب تخریب شدید محیط زیست و منابع ان گردیده است که از آن جمله می توان به نابودی پوشش گیاهی و جنگلی، آلودگی هوا، بهره برداری از منابع سوخت فسیلی و در تمام کشورها بویژه در کشورهای جهان سوم بیان کرد(پاپلی یزدی و ابراهیمی،1388: 51).
اصطلاح توسعه پایدار به معنی آن است که درسهای در باب اکولوژی می تواند و باید در روندهای اقتصادی بکار گرفته شود. که شامل ایده های استراتژی حفاظت از محیط جهانی و ایجاد محیطی منطقی است که در آن ادعای توسعه به منظور پیشبرد کیفیت جنبه های حیات مورد چالش و آزمایش قرار می گیرد. در عین حال باید توجه داشت این مفهوم، مفهوم جدیدی نیست. از دوره های ما قبل تاریخ ، بسیاری از مردم از محدودیتهای محیطی و برخی استراتژی های تکامل موفقیت آمیز و دراز مدت بقائ همچون مدیریت بهینه و حسن تدبیر مناسب آگاهی داشته است. تفکر علمی و فراگیر در زمینه ملاحظات همبسته محیطی در امر توسعه، از اوایل سالهای 1960 شکل گرفت. گزارش برانت لند(کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه،1987)
توسعه پایدار را به عنوان میدان و عرصه مبارزات سیاسی – اقتصادی تعبیر می کند که در ان علاقه و تمایل به محیط (که در اواسط دهه 1970 اهمیت خود را از دست داد بود) مجددا برانگیخته شد و پیروی از یک آیین نوین کل نگرانه ای که رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست را بطور یکپارچه مورد توجه قرار می دهد. مطرح گردید. گزارش مذکور براین نکته تاکید دارد که همه کشورها اعم از غنی و فقیر می بایست از محیط زیست محافظت کنند، فقر را کاهش دهند و توجه داشته باشنداین امری اساسی و حیاتی است و فشاری بر توسعه وارد نمی آورد. از موارد مطرح شده در این کمسیون توجه به علل مسایل محیط زیستی به عوض آثار تنزل یافتن محیط زیست است. با وجود این، گزارشی از تخریب گسترده محیطی در جلسه ارائه شد. آنها خوشبینانه بر این بارو بودند که، به شرط ایجاد یک تعهد و هماهنگی جهانی، آینده ای مطمئن برای همگان امکانپذیر است. هر چند کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه اولین گروهی نبود که واژه توسعه پایدار را به کار می برد، کمسیون جهانی محیط زیست توسعه پایدار را به عنوان الگویی که نیازهای که نیازهای بشر را بدون از بین بردن توانایی نسلهای اینده تامین می کند، تعریف کرد. در عین حال همین تعریف ساده از توسعه پایدار توسط کمسیون، باعث مشخص نمودن گامهای عملی توسعه پایدار شد(زینی وند،1378: 18و 19).
توسعه پایدار روستایی دیزباد
توسعه پایدار روستایی فرآیندی است که ارتقائ همه جانبه حیات روستایی را از طریق زمینه سازی و ترغیب فعالیتهای همساز با قابلیتها و تنگناهای محیطی(به مفهوم عام آن) مورد تاکید قرار می دهد. در همین رابطه، مهمترین هدف توسعه پایدار روستایی عبارت خواهد بود از قابل زیست کردن عرصه‌های زندگی برای نسلهای فعلی و آینده با تاکید خاص بر بهبود و توسعه مداوم روابط انسانی- محیطی. اگر چنین برداشتی را بپذیریم، آنگاه نه باید و نه میتوان توسعه روستایی را در افزایشهای کمی درآمد، تولید و یا برخورداری از واحدهای خدماتی خلاصه نمود.توسعه پایدار روستایی جنبه‌های گوناگونی چون ساختار و روابط محیطی – اکولوژیک، ساختار و روابط کالبدی – فضایی، ساختار و روابط اجتماعی فرهنگی و ساختار و روابط اقتصادی را شامل می شود ولی زمینه سازیهای ساختاری نظیر سیاستگذاریها، برنامه‌ریزیها، تخصیص اعتبارات و مانند آن می تواند به کارکرد صحیح این فرآیند بیانجامد(جزوه کلاسی دکتر عزیزپور1390).
پیش شرطهای مهم توسعه پایدار روستایی دیزباد
بر اساس تجربیات اخیر، پنج شرط مهم برای موفقیت توسعه پایدار روستایی مد نظر گرفته است که عبارت است از:
1- نگرش فرایندی به آموزش
2 - اولویت دادن به مردم، قانون، حقوق افراد و منابع آنها
3- امنیت
4- پایداری از طریق خود اتکائی
5- به فعلیت در آوردن استعدادها، تعهد و تدارم آن در مجریان توسعه (زینی وند،1378: 18و 19).
منابع:
- پاپلی یزدی، محمد حسن و ابراهیمی، محمد امیر(1381)، نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت.
- آسایش، حسین (1379)، اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای، چاپ چهارم، دانشگاه پیام نور
- افراخته، حسن (1387)، مقدمه ای بر برنامه ریزی سکونتگاههای روستایی، انتشارات گنج هنر.
- بارو، جی، سی(1376)، توسعه پایدار مفهوم ارزش و عمل، ترجمه سید علی بدری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره44، انتشارات آستان قدس رضوی.
سعیدی، عباس(1377)، توسعه پایدار و ناپایدار توسعه روستایی، فصلنامه تحقیقات مسکن و انقلاب، شماره77.
- سعیدی، عباس(1387)،سطح بندی روستاهای کشور،تهران ،معاونت عمران روستایی.
- مطیعی لنگرودی، حسن (1382)، برنامه ریزی روستایی، جهاد دانشگاهی، مشهد. 0- مهندسان مشاور پارس ویستا(1381)، سرانه کاربری های شهری، جلد اول، مطالعات نظری و تجارت جهانی، سازمان شهرداری های کشور.
