دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.حضور دکتر پاپلی یزدی در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- امروز به جرات می توان گفت که روستای دیزباد، روستایی است که رهبران آن می دانند چه می کنند؟ آنها نقشه ای مشخص برای توسعه پایدار دارند و در مسیر خود حرکت می کنند.
به گزارش دیزباد وطن ماست، همین رویکردها در سال های اخیر باعث شده است که اندیشمندان و اساتید دانشگاه نیز دانشجویان خود را به سمت دیزباد سوق دهند. یکی از این اساتید که نگاهی مثبت نسبت به دیزباد دارد، دکتر پاپلی یزدی، است.
دکتر پاپلی یزدی که به نوحصار دیزباد آمده است، دانشجویان علاقه مند به حوزه روستایی را به سمت دیزباد گسیل می کند. این رویکرد نه به این سبب است که وی رابطه دوستی با دیزباد دارد، بلکه دلیل آن مردمی هستند که در دیزباد می توانند به خوبی به سوالات دانشجویان پاسخ دهند.
تامین بخشی از هزینه های بهداشتی دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- با نزدیک شدن به فصل تابستان و متعاقب آن نوحصار، بد نیست یادآوری از یک قول کنیم.
مهندس سیروس کردی، یکی از فرهیختگان دیزبادی است که در محفل خصوصی قول تامین بخشی از هزینه های بهداشتی دیزباد را داد.
ضمن تشکر از وی، امیدواریم که شورای اسلامی دیزباد ضمن پیگیری این موضوع، نتایج آن را اعلام نماید تا بتوانیم گزارشی از این اقدام به مردم دیزباد ارائه دهیم.
مهندس سیروس به همین مناسبت در مرکز گروهی از مسئولان دیزبادی قرار گرفت تا این عکس نمادی از حمایت وی از دیزباد باشد.
امیدواریم که سایر دیزبادی ها نیز با تقدیم چنین کمک هایی از توسعه دیزباد حمایت نمایند.
روستای دیزباد؛ با سواد ترین روستای ایران با اولین شبکه برق خصوصی کشور
زهرا صالح نژاد، در روز سه شنبه, ۴ آبان ۹۵ ساعت ۱۰:۰۰ مطلبی را در سایت کجارو در باب دیزباد منتشر کرده است که جزء بهترین مطالب در خصوص دیزباد قلمداد می شود که به دلیل خلاصه بودن برای کسانی که دیزباد را می شناسند، می تواند لذت بخش باشد و برای کسانی در مورد دیزباد آشنایی کافی ندارند، نیاز به توضیحات مضاعفی خواهد داشت.
وی می نویسد: روستای دیزباد در شهر نیشابور بعد از ماسوله گیلان زیباترین روستای پلکانی ایران است. این روستا باسوادترین روستای ایران نیز است. با کجارو همراه باشید.
دیزباد در ناحیه شمال کیلومتر ۸۰ جاده مشهد نیشابور و روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه‌ها و چشمه‌های جوشان و باغ‌های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین‌های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می‌رسید تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس می‌کنید و خنکای ناشی از آب‌وهوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض می‌کند. تاریخ استنادی این روستا به سال ۹۵ هجری شمسی برمی‌گردد. نام آن در قرن سوم قصر الریح و سپس چهل اشکوب بوده است. قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده است. تاسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲ از جمله گران‌بهاترین منابع دگرگونی فرهنگی این دیار بوده است.
بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست.
ویژگی‌های روستای دیزباد
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان مشهد و نیشابور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد به سر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا است، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به این کار به‌عنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
روستای دیزباد روستایی است که مردم آن صد درصد باسواد هستند اولین مدرسه روستای دیزباد در سال ۱۳۱۲ تاسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است این روستا در سال ۱۳۴۸ به‌عنوان یکی از معدود روستاهایی صد درصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
مردم دیزباد با گویش خاصی سخن می‌گویند که تا حدودی شبیه گویش مردم نیشابور است.
روستای گردشگری دیزباد
روستای آسیاب‌های آبی در قرن سوم هجری، دیزباد را به عنوان قصرالریح می‌شناختند. بعد از آن هم این روستا به چهل اشکوب و کمی بعدتر هم به دیزباد تغییر نام داد؛ اما مهم‌ترین عنوانی که این روستا در تاریخ چندین ساله خود یدک می‌کشد روستای آسیاب‌های آبی است که در زمان حمله مغول‌ها به این نام شهرت یافت. در زمان حمله مغول‌ها به نیشابور، دیزباد یکی از روستاهایی بود که از این بلای خانمان‌سوز در امان ماند. به همین علت در مدت زمان کمی، به مرکز آسیاب گندم‌های منطقه تبدیل شد و مردم از شهرها و روستاهای مختلف به اینجا می‌آمدند تا گندمشان را آسیاب کنند. جالب است بدانید هنوز هم بیشتر دیزبادی‌ها شغل آبا و اجدادی‌شان یعنی باغداری را ادامه می‌دهند و نگاه باغداران روستا به منابع تولید، نگاهی کاملا علمی است. «برای استفاده بهینه از آب، تمامی استخرها و کانال‌های خاکی پوشش داده شده است. حتی کشاورزان روستا هم با تراس‌بندی‌های فراوان، اراضی حاصلخیز ایجاد کرده‌اند تا تعادل دام و مرتع کاملا رعایت شود.» این کارها در کنار توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول باعث شده تا این منطقه به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس تبدیل شود. «تنوع و کیفیت گیاهان دارویی یکی دیگر از سرمایه‌های طبیعی روستاست و برای بعضی از خانواده‌ها منبع درآمد محسوب می‌شود.»
روستای دیزباد
مراسم چیله بجست (گویش محلی)
این مراسم یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد است. این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد. مراسمی که در سال‌های گذشته به دست فراموشی سپرده شده بود اما در سال ۹۳ با همت شورا و اهالی هر چند با حضور اندک افراد ولی به گرمی برگزار شد.
مراسم نوحصار
این مراسم نیز از معروف‌ترین مراسم اهالی دیزباد است.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنین روستا و شهرها و نیز دیزبادی های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند. در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم است. در مورد این مراسم دو روایت ذکر شده : اول اینکه توسط شخصی عارف به نام امامقلی معروف به خاکی خراسانی که از مشاهیر دیزباد است نقل شده و روایتی است از سیر سلوک این عارف. روایت دوم که بی‌شباهت به روایت اول نیست بیان می‌کند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح سلوک و معراج عرفا است. هرچند این مراسم تا حدود زیادی با این دو روایت همخوانی دارد ولی هر دوی آنها سینه‌به‌سینه نقل گشته و در مورد صحت آنها نمی‌توان نظری قاطع داد. در این مراسم که از سحرگاه شروع می‌شود برگزارکنندگان به صورت گروهی (هر گروه معمولا از فرزندان و عروس و دامادها و نوه‌های هر بزرگ خاندان تشکیل می‌شود البته قابل ذکر است به دلیل کثرت ازدواج فامیلی و یا داخل روستایی که به شدت بین اهالی در دیزباد رایج است این گروه‌بندی را نمی‌توان به‌طور کاملا قطعی تصور کرد) تا ظهر در قسمت اول اطراق کرده و پس از آن با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم و در مجموع هفت وادی عشق به فنا فی الله می‌رسند.
صنعتی
باد محلی منطقه دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارا است، دارای جنبه اقتصادی محسوب می‌شود. این باد با گسترش تفکر استفاده از انرژی‌های نو در سطح جهان و کشور به‌عنوان کانون تامین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفته است. مهم‌ترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است. همچنین در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک می‌کند. با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
محصولات روستای دیزباد
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا است باعث بازده کمی و کیفی باغ‌ها شده و محصولات کاملا ارگانیک درجه یک را به وجود می‌آورد، به طوری که بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک است. ظرفیت ممتاز روستا از یک طرف و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول از طرف دیگر این منطقه را در رده صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج تبدیل کرده و تنوع و کیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایه‌های طبیعی این روستاست. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و ... بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو است
مشاهیر روستای دیزباد
امامقلی خاکی خراسانی از شاعران فارسی زبان در سده ۱۱ هجری قمری
محمد فدایی خراسانی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان در سده ۱۲ هجری قمری.
اولین شبکه برق خصوصی کشور
اوایل وسیله روشنی‌بخش روستای دیزباد، مولدی بود که با زغال سنگ کار می‌کرد. با این حال با غروب خورشید و تاریک شدن هوا، تنها وسیله روشنی‌بخش مردم سوسوی ستارگان بود. این بود که مردم روستا به فکر افتادند تا همانند مردم شهرهای تهران، تبریز و مشهد فکری به حال رفت‌وآمد در شب بکنند. کاری که محصلان و دانش‌آموزان دیزبادی به خوبی از پس آن برآمدند و اولین شبکه برق خصوصی روستا را به کار انداختند. «دانش آموزان و معلمان دیزبادی سرمایه‌ی عظیمی برای مردم روستا بودند. آنها با همکاری یکدیگر و مردم و با استفاده از چراغ‌های سفالی، فلزی و شیشه‌ای منازل، کوچه‌ها و حتی معابر روستا را مجهز به برق و روشنایی کردند تا مردم برای رفت‌وآمد در تاریکی هوا مشکلی نداشته باشند.» کسانی بودند که هر شب نردبان به دوش، همراه با ظرف‌های نفتی و روغن گیاهی و حیوانی در دست، چراغ‌های دیوارکوب و فانوس‌های آویزان روی تیرهای چوبی را روشن می‌کردند. البته بیشتر این چراغ‌ها به خاطر اینکه مخزنشان کوچک بود و همچنین به خاطر سوخت کم تا ساعاتی بعد از بامداد روشن می‌ماندند. با این حال بیشتر مردم سعی می‌کردند تا با تاریک شدن هوا خودشان را به خانه برسانند و به تاریکی شب نخورند. برای همین روشن نبودن روستا در آن ساعات مشکل چندانی به حساب نمی‌آمد.
نوحصار 1396 با شکوه تمام برگزار شد
«دیزباد وطن ماست»- نوحصار امسال دیزباد با شکوه تمام برگزار شد و دیزبادی ها در فضایی صمیمی و خانوادگی به اجرای سنت 400 ساله نوحصار پرداختند.
به گزارش دیزباد وطن ماست، شب پیش از مراسم نوحصار، جام نوحصار دیزباد با حضور حداکثری دیزبادی ها در میدان بازی بالاده به کار خود خاتمه داد و مراسم با جوایز فراوان و جشن و شادی تا پاسی از شب ادامه یافت.
تنها چیزی که می توان در مورد نوحصار و رویدادهای پیرامون آن گفت این است که دیزباد به شدت تغییر کرده است و این تغییر نشان از بالندگی دیزباد دارد. در عین حال هنوز این تغییر برای رسیدن به بلوغ دیزباد کافی نیست.
طی چهار سال گذشته شورای اسلامی و دهیاری دیزباد تلاش های فراوانی در جهت همگرایی و ساخت و بهره گیری از سرمایه اجتماعی دیزبادی ها کردند و ثمره آن را در کارناوال جام نوحصار دیزباد به صورت بارز می توان دید.
طرح ثبت سنت نوحصار به عنوان سنتی ملی مذهبی و به دنبال آن بحث جلوگیری از ورود غیر دیزبادی ها بدون میزبانی دیزبادی ها در سنت نوحصار یکی از اتفاقات خوب در نوحصار امسال بود.
امسال نوحصار یادآور نوحصارهای بسیار قدیمی بود. دیگر خبری از فیلمبردارهایی که آرامش مردم را بر هم می زدند نبود. گویا تکنولوژی تازگی اش را از دست داده بود و سنت بار دیگر خودنمایی می کرد.
حضور تیم هلال احمر در نوحصار قدم خوبی بود. چند نفر که می خواستند هیزم ها را بشکنند، دچار آسیب شده بودند و محل استقرار تیم هلال احمر مراجعه کردند. ضمن اینکه تیم از 3 روز پیش چادرش را در محل بیدستان نوحصار مستقر کرده بود.
در عین حال ما در نوحصار امسال مانند سه سال گذشته یک بخش از سنت را از دست دادیم که امیدواریم در برنامه ریزی های سال آتی دوباره به سنت برگردد. سنت نوحصار یک یادآوری است و این یادآوری عموما در شب قبل از سنت در محل عبادتگاه ها انجام می شود. دو قرائت متفاوت که زمینه اعتقادی و مذهبی سنت نوحصار هستند. این دو قرائت نباید یگانه شوند، زیبایی اش در همین تکثر آن است و در عین حال جای طرح آن قبل از شب نوحصار است. جام نوحصار دیزباد در سال های اخیر این بخش از سنت را کمرنگ کرده است. اگرچه واقعا این جام و برنامه های آن در تاریخ دیزباد بی بدیل هستند، اما به نظر می رسد که باید قدری جابجا شود. این جابجایی به دو دلیل مطلوب است:
1. سنت یادآوری در محل عبادتگاه ها بخشی از سنت نوحصار است که نباید از بین برود.
2. شب قبل از نوحصار اگر فضاها به شکلی باشد که افراد زودتر استراحت کنند، در روز نوحصار چهره های خسته خواب آلود کمتری را می بینیم.
دیزباد وطن ماست از طرف مردم دیزباد از تمام نهادها و گروه هایی که شبانه روز برای چند ماه تلاش کردند تا این سنت در مطلوب ترین حالت ممکن اجرا شود تشکر می کند. حقیقتا درود بر شما، حسین خافی عزیز و دوستان همیار شورای اسلامی دیزباد، رئیس محترم شورا، مهندس محمود کردی، اعضای محترم، محمد شریف خافی، حسنعلی گنجعلی و سایر دوستان در بخش انتظامات و عزیزانی که در شب جشن مورد تقدیر قرار گرفتید، دست مریزاد!
تلاشتان بی بدیل و نتیجه اش بی نظیر بود. این ردا که بر قامت نوحصار دیزباد پوشانیدید، نتیجه اخلاص و سعی و تلاش برای ساختن پل های دوستی و مودت میان دیزبادی ها حقیقتا قابل تقدیر و ستایش است.
قطعا با تجربه ای که در این سال ها کسب کردید، سال آینده جام نوحصار دیزباد و مراسم نوحصار و مراسم یادآوری سنت در عبادتگاه ها در چینشی مدیریت شده اجرا خواهد شد، تا همه از این فضای معطر به معرفت و بینش بهره مند شویم.
ورود غیر دیزبادی ها در نوحصار؛ فقط با میزبانی دیزبادی ها
«دیزباد وطن ماست»- نوحصار 96 در پیش است و قطعا غیر دیزبادی های زیادی هستند که با استفاده از کانال های مختلف از وجود این سنت در منطقه دیزباد آگاه شده اند.
اما باید اعلام کنم که ورود غیر دیزبادی ها به مراسم ملی مذهبی نوحصار دیزباد تنها از طریق میزبانی یک خانواده دیزبادی ممکن است.
اما چرا؟
به خاطر اینکه دره نوحصار دارای مکان هایی برای نشستن است که به صورت تاریخی و موروثی به خانواده های دیزبادی تعلق دارد. زمانی که یک غیر دیزبادی وارد نوحصار می شود، ولو اینکه زودتر از دیگران بیاید، می رود و در یکی از این مکان ها اطراق می کند. در نتیجه وقتی خانواده دیزبادی می آیند، او باید جایش را به صاحب مکان بدهد.
نتیجه این می شود که تمام مدت باید دنبال مکانی بگردد که معارض نداشته باشد.
اما چنین مکانی وجود ندارد!
بنابراین اگر میزبانی در نوحصار دیزباد ندارید توصیه می کنیم در آن تاریخ به دیزباد نیایید. چون اولا مراسم نوحصار یک مراسم ملی مذهبی است. یعنی متعلق به دیزبادی ها و وابستگان دیزبادی است.
دوم اینکه مسیر راه طولانی است و شما بیشتر از اینکه از مراسم لذت ببرید خسته راه و مجبور به جابجا شدن می شوید.
بنابراین راه ورود به مراسم این است که یا یک خانواده دیزبادی را که ظرفیت پذیرش دارد پیدا کرده و میهمان شوید. یا اینکه در این تاریخ به دیزباد نیایید.
شورای اسلامی دیزباد در پیامی اعلام کرده است که از ورود خودروهای غیر دیزبادی در روز مراسم نوحصار جلوگیری خواهد کرد و اجازه ورود تا قبل از ورودی دیزباد خواهد بود.
لطفا به دوستان خود اطلاع رسانی کنید.
