دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.متمدنترین روستای ایران، بهشت عاشقان محیط‌زیست!
«دیزباد وطن ماست»- سایت مجله دلتا با عنوان دلتا پیام در یادداشت کوتاهی به یک گزارش تصویری و معرفی دیزباد وطن ما پرداخته است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، دلتا پیام می نویسد: در ایران، مناطقی وجود دارد که گاهی با قدم گذاشتن در آنها، از این دنیا جدا می‌شویم و گویی پا به دنیای قصه‌ها و رویاها گذاشته‌ایم. این مناطق انگشت‌شمار، هرکدام بنا به دلیل خاصی دست‌نیافتنی به نظر می‌رسند.
در بخش ایرانگردی امروز به سراغ روستای دیزباد بالا رفته‌ایم، یکی از همین مناطقی که انگار این جهانی نیستند، روستایی که همه مردم آن باسواد هستند و به همین دلیل آن را متمدنترین روستای ایران می‌دانند! در ادامه با مجله دلتا همراه باشید تا بیشتر با این روستا آشنا شویم.
موقعیت جغرافیایی روستای دیزباد بالا
وارد جاده نیشابور که می‌شوید و چشمتان به توربین‌های بادی که می‌افتد، قدم به منطقه دیزباد گذاشته‌اید. با گذشتن از رباط فخر داوود در ۶۲ کیلومتری مشهد به سمت راست بپیچید و ۱۳ کیلومتر دیگر را پشت سر بگذارید تا به روستای دیزباد بالا برسید. دیزباد پس از ماسوله، معروف‌ترین روستای پلکانی ایران نیز هست.
اولین مدرسه روستا در سال ۱۳۱۲ تاسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا، در سال ۱۳۴۸ به عنوان یکی از معدود روستاهایی که صد در صد باسواد است، در یونسکو به ثبت رسید و عجیب نیست که نخبگان فراوانی نیز از این روستا برخاسته باشند.
یکی دیگر از نکاتی که باعث شده این روستا، در میان سایر روستاهای ایران، جایگاه ویژه‌ای داشته باشد، تفکیک زباله است! در این روستا نه تنها کسی حق ریختن زباله بر روی زمین را ندارد، بلکه مردم روستا خودشان را موظف می‌دانند که روستا را تمیز کنند و خیلی پیش‌تر از آنکه کسی به فکر تفکیک زباله بیفتد، آنها این کار را انجام می‌دادند.
بهشت عاشقان محیط زیست
وقتی وارد این روستا می‌شوید، تابلوی جالبی را خواهید دید که روی آن نوشته شده :«مبادا شکار، مبادا تبر بر درخت و بهار، محیط و زمین را نکو پاک‌دار.» این، شعار مردم روستاست. نکته دیگری که در همان ابتدای ورود به روستا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد، نمادی عجیب به شکل DNA است که بر روی یک بلندی نصب شده است. در قسمت بالایی این DNA، یک لانه کبوتر و یک قلم به چشم می‌خورد که به این معناست که فرهنگ حفاظت از محیط زیست، چیزی‌ست که در ژن مردم دیزباد بالا وجود داشته و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.
سایر عجایب روستا
۱. آرمانی در این روستا وجود دارد که اولین بند این آرمان این است که کسی حق ندارد در این روستا درخت بلند قد را قطع کند. می‌گویند پرنده‌ها بر درختان بلند قد بیشتر لانه می‌کنند چون امنیت دارند و هر چه حال پرنده‌ها بهتر باشد، آن پرنده‌ها کرم خراط گردو و گیلاس را می‌خورند و دیگر نیازی نیست سم شیمیایی برای آفت بزنیم.
۲. در این روستا اگر کسی در مزرعه استخری دارد، موظف است حتماً چند تکه چوب در استخر بیندازد که اگر پرنده‌ای خواست آب بخورد غرق نشود.
۳. شورای روستا تصویب کرده است که اگر کسی می‌خواهد خانه‌ای بسازد یا بخواهد خانه را مرمت کند، حتماً بخشی از خانه باید آشیان پرنده باشد. باورشان به این است که هر چه پرنده‌ها حالشان در این روستا بهتر باشد، هم در قلمرویی که پرواز می‌کنند کود بهتری در زمین می‌پاشند و این کود می‌تواند حاصلخیزی خاک را افزایش دهد که دیگر نیازی به کود شیمیایی نیست و هم اینکه پرنده‌ها با آفات مبارزه می‌کنند و نکته دیگر اینکه پرنده‌ها با آوازی که می‌خوانند حال مردم را بهتر می‌کنند.
۴. در این روستا از تراکتور برای شخم زدن استفاده نمی‌کنند، در مواقع شخم سیب‌زمینی یا آلوی قطره‌طلا در زمین جاسازی می‌کنند، گرازها به بهانه اینکه سیب‌زمینی‌ها را پیدا کنند با پوزه قوی‌شان خاک را زیر و رو می‌کنند، غذا را پیدا می‌کنند و زمین را هم آماده کشت و زرع کرده‌اند.
۵. در این روستا کسی شکارچی اجیر نمی‌کند که گرازها را بکشد تا به محصولات کشاورزی‌شان آسیب نرسد، بلکه موانع فیزیکی ایجاد کرده‌اند که گرازها نزدیک مزارع و درخت‌هایشان نشوند.
آثار و ابنیه تاریخی دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- هادی میرشاهی در نوشتار خود این بار به آثار و ابنیه تاریخی دیزباد پرداخته است. وی بخش های مختلفی را در یک نوشته کوتاه معرفی می کند که خواندنی است.
خانه کلو، برج محمدی (منزل حاج محمّد حسن دارافرین)، برج منزل مرحوم ملاّعبدالرزاق، برج پیش تختگاه، مزار کمر سیاه، داش ها، گورستانها، قلعه منصور یا پی تختگاه، سرپل یا قصرالریح، آسیابها، قلعه حسن، قلعه نو، (نوحصار و قلعه و مزار آن در بحثی جداگانه مطرح شده است)، فرت بافی، کُندُو، پرخَو، رَف، نردبان چوبی طبقات در منازل قدیمی و...
قلعه منصور: روبروی ده واقع در پی تختگاه و پشت برج که مخروبه آن قرار دارد.
در 1318 قمری مردی بنام منصور از تبار هندوستان برای تبلیغ مسیحیّت به دیزباد می آید. این مردکه خیلی زیرک و با هوش بوده همراه نقشه ای نقاطی ازقلعه منصور را مورد کاوش قرار می دهدکه ظاهرأ میخواسته قبری برای خودش احداث نماید.
آن شخص طبق نقشه گنج موردنظرش را استخراج و وقتی به هندوستان عزیمت می نماید سفارش می کند من نمی خواهم در ایران قبر داشته باشم آنرا دوستانم استفاده کنند. از آن تاریخ بنام قلعه منصور معروف شده است.
آسیابهایی که ریش سفیدان بیاد دارند و ازآنها نام می برندکه درسالهای اخیر کارمی کرده عبارتنداز:
آسیابهای: عبدالکریم، قنبر، سرمزار، خواجه بایزید، کربلایی نجم الدّین، آسیای نو سرراه کلدروفچه Cal droufcha می باشد.
هرس تلفنی باغات دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- یکی از رفتارهای دیزبادی ها اعتماد آنها به افرادی است که مسئولیت باغ هایشان را به آنها می دهند و گاهی این رفتار برای آنها دردسر سازی می شود.
این رفتار باعث شده است در ادبیات دیزباد نیز عبارت هرس تلفنی مطرح شود. شورای اسلامی دیزباد در متنی در باب هرس و هرس تلفنی می نویسد: هرس درخت محاسن بسیاری دارد از جمله:
- موجب توازن ریشه و شاخ و برگ درخت می شود
- میوه درشت تر می شود
- جمع آوری میوه آسان تر می شود
- درخت کهنه ، جوان می شود
- نور خورشید به قسمت های مختلف درخت می رسد
- موجب جلو گیری از سال آوری محصول می شود و . . . . .
هرس انواع مختلفی دارد که با توجه به سن و نوع درخت متفاوت می باشدکه صحبت در این موارد را به آینده موکول می کنیم و اما چیزی که هم اکنون در دیزباد اتفاق افتاده است، هرس تلفنی نام دارد که به قتل درخت بیشتر شباهت دارد تا هرس درخت.
از آنجائیکه اغلب دیزبادی ها در فصول پائیز و زمستان در شهرها به سر می برند، برخی از آنها ، هرس درختان را با یک تماس تلفنی به پیمانکار می سپارند و این "خوش انصاف ها" با توجه به غیبت صاحبان باغ و به دلیل سود بیشتر، اغلب تنه های اصلی درخت را قطع می کنند و آنچنان درخت را لخت می کنند که یا درخت خشک می شود و یا اینکه تا سال ها محصول نخواهد داد و باغ را به حدی زشت می کنند که گویا در آن باغ مورد اصابت توپ و خمپاره قرار گرفته است.
این افراد، آگاهانه همان کاری را می کنند که یکی از هم ده دیاران عزیز و مرحوم دیزبادی در 40 سال قبل، از سر بی اطلاعی انجام داده بود. او با یک تلفن صاحب باغ از مشهد و با ندانستن مفهوم هرس و (بجا) باغ طرف را به جای هرس تماما کف بر کرده بود .
متاسفانه این قضیه هم اکنون به شکلی بدتر ودر سطحی وسیع تکرار می شود لذا ضرورت دارد هم ده دیاران عزیز نسبت به مسائل مطروحه بی تفاوت نباشند، این مطلب مهم را جدی بگیرند، اشتباه برخی را تقلید نکنند و همچنین با احساس مسئولیت، موضوع را به دیگران نیز اطلاع رسانی کنند:
الف - حتی الامکان هر مالک درزمان هرس باغ خود، شخصا حضور داشته باشد و بر آن نظارت نماید.
ب - هرس باغ را به افراد مطمئن و آگاه به اصول هرس به سپارید واز افراد فرصت طلب و سودجو استفاده نکنید.
پ- همگام با هرس برخی درختان ، بویژه درختان کهنسال گیلاس ، همین امسال نهال جایگزین بکارید.
پ - به هیچ عنوان شاخه و برگ باقی مانده از هرس درختان را به داخل رودخانه نیندازید.
تخریب سیل بهار 98 دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- سیل هفتم فروردین ماه سال 98 خسارت فراوانی به باغات مسیر رودخانه دیزباد برجای گذاشت.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این رویداد طبیعی بویژه در مسیر بازه چپ، بازه راه و رودخانه پایین وارد کرد.
در پی این سیل بسیاری از دیوارهای ساحلی تخریب شد، درختان زیادی واژگون شد، جاده اصلی در چهار نقطه تخریب شد و حدود 500 متر لوله آب آشامیدنی، از زیر خاک بیرون آمد و جمعا صدها میلیون تومان خسارت به بار آمد.
مسئولین روستا میزان خسارت تخمینی را برآورد و به بخشداری، جهاد کشاورزی، اداره راه و حمل و نقل جاده ای و همچنین اداره آب و فاضلاب روستائی اعلام کردند. در پی این اظهارات کارشناسان ذیربط بارها از دیزباد بازدید کردند. غالبا اظهار می شد که بخشی از خسارت ها توسط دولت پرداخت می شود.
متاسفانه علی رغم پیگیری های فراوان شورا و دهیاری تا کنون اقدامی صورت نگرفته و لذا تعدادی از باغداران با توجه به نزدیک شدن فصل سرما و احتمال جاری شدن سیل در بهار آینده اقدام به احداث دیوار ساحلی کردند. این کار در صورتی که ضوابط و مقررات آن رعایت شود، مورد تایید شورای اسلامی دیزباد است.
گفتنی است شورای اسلامی دیزباد، طی چند برنامه در مجالس عمومی به تمام خسارت دیدگان توصیه کرده اند بدون هماهنگی ادارات ذیربط و همچنین شورا و دهیاری و مالک باغ طرف مقابل، کاری انجام ندهند و حتما رعایت عرض مناسب بستر رودخانه و حریم آنرا اعمال کنند.
امید است این تجربه تلخ، درسی بزرگ برای ما و آیندگان باشد که همیشه توصیه های علمی کارشناسان را قبول نموده و اجرا کنیم.
ادامه عملیات عمرانی در بوستان پیشتختگاه دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- عملیات عمرانی بوستان پیشتختگاه با کار احداث دفتر بوستان با مساحتی نزدیک به 45 متر مربع در مراحل پایانی است.
شورای اسلامی و دهیاری دیزباد با اعلام این خبر افزودند: به زودی این دفتر مورد بهره برداری قرار می گیرد.
