دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سن فیلیت های مشهد در گستره دیزباد
زمین شناسی و سن فیلیت های مشهد در گستره دیزباد بالا در کوههای بینالود
به نقل از وب سایت آقتاب
در این مطالعه نهشته هی رتین ـ لیاس زیرین مورد نظر است که با ستبرایی بیش از ۲۰۰۰ متر از گسترش بسیار وسیعی برخوردار است. این نهشته ها به طو عمده از سنگهایی از نوع فیلیت، اسلیت، ماسه سنگ، کوارتزیت و آهکهای میان لایه نازک تشکیل شده اند که «فیلیت های مشهد» نامیده شده اند.در مطالعه چهارگوش ۱:۱۰۰۰۰۰ طرقبه نمونه های ماکروفسیل گیاهی از منطقه دیزباد بالا جمع آوری گردید. تعداد چهار ماکروفسیل گیاهی مورد شناسایی قرار گرفت که عبارتند از: Clathropteris sp; Thaumatopteris sp Otozamites sp. Clathropteros, Platyphlla, که بر مبنای ارزش چینه شناسی گونه های فوق سن رتین – لیاس آغازی برای این مجموعه از ماکروفسیل های گیاهی پیشنهاد می گردد.
● پیش گفتار:
در مطالعات چهارگوش نقشه زمین شناسی مشهد با مقیاس۱:۲۵۰۰۰۰ ،سن فیلیتهای مشهد مورد ارزیابی های متعددی قرار گرفت. شهرابی (۱۳۵۳) تعدادی ماکروفسیل گیاهی جمع آوری و به شوروی سابق ارسال نمود. این نمونه ها توسط Loshinkov مطالعه گردید و گونه Clathropteris meniscioides را باسن رتین – لیاس با توجه به مقطع مرجع تاجیکستان و لیاس بر مبنایمقطع پامیر مورد شناسایی قرار داد. Wendt (۱۹۹۷) جنسهای Gigantopteris, cf. Taeniopteris را از این نهشته ها مورد شناسایی قرار دارد و سن کربنیفر پایانی را تعیین نمود. در جریان تهیه نقشه ۱:۱۰۰۰۰۰ در مطالعات چهارگوش نقشه زمین شناسی مشهد با مقیاس۱:۲۵۰۰۰۰ ،سن فیلیتهای مشهد مورد ارزیابی های متعددی قرار گرفت.
شهرابی (۱۳۵۳) تعدادی ماکروفسیل گیاهی جمع آوری و به شوروی سابق ارسال نمود. این نمونه ها توسط Loshinkov مطالعه گردید و گونه Clathropteris meniscioides را باسن رتین – لیاس با توجه به مقطع مرجع تاجیکستان و لیاس بر مبنایمقطع پامیر مورد شناسایی قرار داد. Wendt (۱۹۹۷) جنسهای Gigantopteris, cf. Taeniopteris را از این نهشته ها مورد شناسایی قرار دارد و سن کربنیفر پایانی را تعیین نمود. در جریان تهیه نقشه ۱:۱۰۰۰۰۰
● زمین شناسی کوههای بینالود
رخنمون عمومی در رشته کوههای بینالود دارای روند شمال باختری جنوب خاوی می باشد. از دیدگاه جغرافیای اینارتفاعات ادامه رشته کوههای البرز به شمار می آیند ولی وجود برخی شباهتهای رخساره ای و تأثیر چین خوردگیها باعث گردیده تا بینالود را زونی تدریجی یبین ایران مرکزی و البرز در نظر بگیرند (نبوی ۱۳۵۵).
این ناحیه با سایر زونهای سختاری ایران مرکزی و البرز در دوران پالئوزوئیک حوضه رسوی واحدی را تشکیل می داده و جملگی در پلاتفرم ایران مرکزی قرار داشته اند. حد جنوبی زون بینالود، گسل میامی یا گسل شاهرود و مرز شمال باختری آنرا گسل سمنان تشکیل می دهد. از سوی جنوب و جنوب باختری، دشت نیشابور، رشته کوههای بینالود را از مجموعه های افیولیتی تربت حیدریه و سبزوار و زون تکنار جدا می کند. گسترشامل این زون بین نواحی سبزوار و نیشابور تا مشهد است ولی با توجه به ان که سنگها دگرگون شده و آذرین متعلق به این منطقه در آن سوی مرز (افغانستان) نیز قابل تعقیب می باشند، حد خاوری بینالود را به ادامه هندوکش باختری در افغانستان محدود می کنند.
روند اصلی لایه های سنگی و سازندهای موجود در ورقه طرقبه شمال باختری ـ جنوب خاوری است که منطبق برروند آلپی ایران زمین می باشد. روند گسله ها و راندگهای اصلی نیز با روند یاد شده همخوانی دارد. چین ها در این منطقه اغلب از نوع مایل، برگشته و خوایده بوده و جهت خوابیدن آنها به سمت جنوب، جنو باختری است. عمده ترین گسلهای منطقه شامل گسلهای رورانده و گسلهای امتداد لغز می باشد.
▪ مهمترین گسله های موجود در منطقه عبارتند از:
ـ گسل رورانده دیزباد
ـ خرو که ادامه آن از سوی خاور و باختر به خارج از محدوده ورقه کشیده می شود و گسل رورانده بینالود که سبب همبری فیلیتهای مشهد با نهشته های جوان ائوسن و نئوژن گشته است.
در نتیجه عملکرد چینها و ارندگیها، منطقه تحت تأثیر یک میدان فشارش قرار گرفته که منجر به کوتاه شدگی در راستای این فشارش شده است و به دلیل اختلاف در آستانه تحمل این فشارش در سنگهای رسوبی، گسلهای امتداد لغز زیادی در راستای شمال خاوری ـ جنوب باختری به وجود آمده و گسلهای اندگی و چینهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده اند.
محدوده مورد مطالعه در بخشی از زون تدریجی بینالود جای گرفته که به دلیل موفهیت ویژه زمین شناسی آن توالی نستاً ستبری از سنگها رسوبی، درگگونه و آذرین در آن وجود دارند. کهن ترین آنها براساس مطالعات Weding (۱۹۸۳) به یلورین تعلق داشته و جوانترین آنها نهشته های آبرفتی و پادگانه ها جوان می باشد. سازندهای پالئوزوئیک شباهت های نزدیکی به سازندهای معادل آن در ایران مرکزی دارد در حالی که نهشته های مزوزوئیک به سازندهای البرز شباهت دارند.
سنگهای متعلق به تریاس پسین ـ ژوراسیک زیرین که مد نظر این مطالعه هستند از گسترش بسیار وسیعی برخوردارند و به طو کلی بیشترین فراوانی را فیلیت های موسوم به «فیلیت مشهد» به خود اختصاص داده اند که به طور عمده شامل فیلیت، اسلیت، ماسه سنگ، کوارتزیت و آهکهای میان لایه نازک می باشند. این مجموعه کوههای بلند بینالود را می سازد. رسوبات تریاس فوقانی ـ ژوراسک زیرین Tr.۳.JI) شکل شماره ۲) با همبری دگر شیب و در پاره ای موارد تکتونزه سنگهای قدم تر را پوشانده اند.
در قسمتهای جنوبی بینالود به ویژه منطقه مورد مطالعه این رسوبات بیشتر از ماسه سنگهای دگرگونه تیره و در شمال این رشتهکوه از شسل وماسه سنگهای دگرگون شده فیلیتی دارای مقدار فراوانی از کانی سریسیت همراه با تداخلهائی از ماسه سنگ، تشکل شده اند. ستبرای این مجموعه حدود ۲۰۰۰ متر است. فیلیتهای مشهد از نظر درا بودن سنگواره های جانوری بسیار فقیر هستند ولی در جای جای آن می توان فسیلهای گیاهی خوب حفظ شده ا را یافت که در تعیین سن این واحد سنگی دارای ارزش بسیار زیادی است. فیلیتهی مشهد به دلیل تحل تکتونیک شدید در فازهای کوهزایی کیمرین پیشین، کیمرین پسین، لاترامید و بالاخره آلپی به شدت چین خورده و گسلیده شده اند.به همین جهت انتخاب و تعیین مقطع کامل امکان پذیر نمی باشد. از طرفی این واحد در بعضی نقاط به دلیل نفوذ گرانیت مشهد به طریقه مجاورتی دگرگون شده است. سنگواره های گیاهی جمع اوری شده مربوط به سیلتستون و ماسه سنگهای دگرگون نشده است.
● روش کار و نحوه مطالعه
روش کار در مورد ماکروفسیلهای گیاهی شامل دو مرحله صحرای و آزمایشگاهی بوده است به طوری که ابتدا به کمک نقشه و سپس با ردیابی لایه های زغال و آثار و خرده های فسیل گیاهی، لایه های حاوی ماکروفسیلهای گیاهی مورد شناسایی قرار گرفتند. در این مرحله به وسیله چکش، نمونه ها با دقت جمع آوری گردید. نمونه های جمع آوری شده از هر لایه درون کیسه های جداگانه ای گذاشته شده و شماره گذاری شد. در مرحله دوم، ماکروفسیلها در آزمایشگاه و توسط یک بینوکولر مطالعه شدند. در این مرحله به ثبت جزئیات مربوط اقدام گردید. در نهایت نمونه ها نامگذاری شده و از آنها عکس تهیه شد.
▪ سیستماتیک ماکروفسیلهای گیاهی
تعداد چهار ماکروفسیل گیاهی از این منطقه جمع آوری گردید به طوری که سه گونه از راسته سرخسها (Order Filicales) و یک گونه از رده بازدانگان، راسته بنتیتالها می باشد.
▪ در زیر به شرح رده بندی این گونه ها پرداخته می شود.
ـ Class Leptosporangiopsida
ـ Order Filicales
ــ Family Dipteridaceae
ـ Genus Clathropteris Brongniart ۱۸۲۸
▪ مشخصات:
فروند (Frond) با وضعیت دو شاخه (dicothomy)، بریدگی کناره پینه (Pinnae) نسبت به پهنای آن معمولاً کم است و تنها به صورت دندانه هایی در کناره آن دیده می شود. پینه ها در چند سانتیمتر قاعده خود به یکدیگر جوشخورده و یکپارچه می باشند. رگبرگ میانی مشخص بوده و از راشیس (rachis) اصلی پینه منشعب می شود.رگبرگ های جانبی در بخش یکپارچه پینه ها به صوت چند ضلعی (مشابه با جنس Dictyophyllum) و در بخشهای آزاد پینه ها به صورت چهار ضلعی (معمولاً مستطیلی) می باند.
▪ سن: کانینی بالائی ـ لیاس (ndrews et al., ۱۹۷۰).
▪ توصیف:
