دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.شب نشینی دیزبادی، سنتی در چالش با مدرنیته
مدرنیته و دنیای مدرن اساسا با تکنولوژی هایی که به مردم عرضه کرده است، بسیاری از سنت ها را از بین برده اند. این مساله در مورد دیزبادی ها نیز صادق است. سنت شب نشینی در دیزباد با ورود تلویزیون و بعد از آن اینترنت به شدت کاسته شده و به همین دلیل قصد دارم که یادآوری از این سنت حسنه دیزبادی داشته باشم.
می دانم که بسیاری از دیزبادی ها خاطراتی از این شب نشینی ها دارند که امیدوارم در پیام ها این خاطراتتان را مطرح کنید.
رفتن به مهمانی های شبانه (اصطلاحاً، شبنشینی) از کارهای متداول خانواده های دیزبادی است. شب نشینی در اواخر پاییز و فصل زمستان بیشتر صورت می گیرد چرا که عموما در روستاها بعد از برداشت محصول در فصل پاییز، اوقات فراغت و بیکاری روستائیان آغاز شده و تا پایان زمستان ادامه پیدا می کند.
خانواده ها در شبهای بلند زمستان به دیدار اقوام، آشنایان و دوستان رفته و با صمیمیت و لذتی خاص به گفتگو میپردازند. در این شب نشینی ها از همه چیز صحبت می شود. گاهی فقط چند نفر از بزرگترها صحبت می کنند و گاهی نیز بر سر موضوعی خاص، همهی حاضران از بزرگ و کوچک اظهار نظر می نمایند. ولی معمولا یکی از مردان حاضر در مهمانی که باسوادتر و خوش سخن تر از سایرین است بیشتر از همه صحبت می کند.
افراد ابتدا از کارهای روزانه خود صحبت می کنند و در خلال آن، خاطراتی نیز از درگذشتگان و یا خاطرات سال های قبل خود را بیان می نمایند. بیان داستانهای افسانه های و یا حوادث تاریخی یکی از مهمترین مواردی است که در این مهمانی ها صحبت می شود. این داستانها که توسط بزرگترها و باسوادترهای محفل بیان می شود معمولا بسیار جذاب و شیرین است و حین بیان آن سکوت مطلق بر جمع حاکم شده و همگی سراپا گوش می شوند.
داستان هایی از سفرها و خاطرات گذشته دیزبادی ها که عموما از سفر به مشهد یا خارج نقل می شود. جوانان نیز در این مواقع به دقت به حرف های بزرگترها گوش می دهند. گاهی نیز مخالفت خود را با مباحث مطرح شده اعلام می کنند.
آجیل شب نشینی
از ضروریات شب نشینی ها در دیزباد، تناول انواع و اقسام خوردنیهای لذتبخش است. ترتیب کار به صورت است که بعد از خوردن چای و کمی گفتگو، زن میزبان به اندرونی رفته و با یک مَجْمَعه (مجمع) بزرگ که حاوی بشقاب هایی از تنقلات رنگارنگ است وارد اتاق مهمانان می شود و بشقاب ها را به طرز مناسب بر روی کرسی و در مقابل مهمانان و سایر افراد قرار داده و با تعارف و اصرار از آنها درخواست می کند که این تنقلات را میل کنند.
آجیل شب نشینی در دیزباد از خوردنیهای مختلف و گستردهای تشکیل شده و طعم و مزههای متفاوت را در بر میگیرد. این خوردنیها عبارتند از: مغز گردو، مغز بادام، مغز هسته زردآلو، قیسی، کشمش، برگه، آلو، انجیر خشک، بیسکویت، لواشک و انواع کشته ... .
برخی خانواده ها نیز در این میهمانی ها اقلامی همچون مغز بادام، خرما، انار، سیب، هندوانه و ... را نیز برای پذیرایی از مهمانان خود تهیه می نمایند.
به طور کلی حضور در این مهمانی های شبانه و نشستن زیر کرسی گرم و نرم، در حالی که برف در بیرون از خانه در حال باریدن است و خوردن چای و کشته و گوش دادن به صحبت پیرمردان و پیرزنان از ایام و روزگار جوانی آنها که با لهجه شیرین و ناب دوزبیی بیان می شود لذت بسیاری را برای حاضران در این مهمانیها به ارمغان می آورد که با هیچ لذت دیگری قابل مقایسه نیست.
محبوب ترین نام دیزباد مشخص شد
«دیزباد وطن ماست»- تمدن دیزباد در پس از اسلام و پیش از اسلام و توجه نویسندگان به این منطقه به دلیل امنیت و حصین بودنش، سبب شده که اسامی مختلفی به آن در مقاطع مختلف تاریخ اطلاق شود.
این اسامی را در دیزباد وطن ماست معرفی کرده و در نظر سنجی آنها را بررسی کردیم تا بدانیم کدام یک از این اسامی با ذائقه امروزی دیزبادی ها سازگار تر است.
نتایج این نظر سنجی می تواند برای طرح هایی از قبیل نام گذاری بوستان منصور و کوچه باغ های دیزباد مورد استفاده قرار گیرد.
این اسامی عبارتند از:
1. اسپیدوز: قدیمی ترین نام دیزباد که به تاریخ این منطق در دوره اقامت زرتشی ها در دیزباد مربوط می شود.
2. قصر الریح: اسمی قدیمی که با ورود اعراب بر دیزباد گذاشته شد.
3. چهل اشکوب: به معنای چهل طبقه است که به معماری دیزباد بر می گردد.
4. دیزباد: نام منطقه ای که دیزباد علیا در آن واقع شده است.
5. دیزباد علیا
6. دیزباد بالا: ورودی این روستا با تابلو دیزباد بالا مشخص شده است.
7. دژباد: برخی اسناد تاریخ از آن به دژباد یاد کرده اند.
8. دزباد: در مقدمه کتاب دیوان اشعار خاکی که توسط انتشارات کیهان منتشر شده، خاکی را اهل دزباد معرفی می کند.
9. دوزبا: به لفظ محلی دیزباد را دوزبا می گویند.
10. دیزباد نیشابور: دیزبادعلیا در خط راس روستاهای نیشابور و مشهد است. روستاهای دیزباد سفلی یا دیزباد پایین و قاسم آباد مرتبط با منطقه احمد آباد مشهد هستند.
