دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.دیزباد از نگاه جواد اسماعیلی
تارنمای «روشناوند - کنعان» گزارش تصویری و نوشتاری بسیار خوبی از دیزباد بالا ارائه داده، که عکس های آن با کادر مشکی در آینده منتشر می شود. اما گزارش نوشتاری آن را در این یادداشت به طور کامل نقل می کنیم.
دیزباد در ناحیه شمال کیلومتر 80 جاده مشهد نیشابور و روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه ها و چشمه های جوشان و باغ های سرسبز قرار دارد. دیزباد در میان دژی از کوهها مأمنی است برای زنان و مردانی که با مشکلات جنگیده اند و برای پیشرفت و تعالی خویش لحظه ای از تلاش باز نایستاده اند.
تاریخ استنادی این روستا به سال 95 هجری شمسی برمی گردد. نام آن در قرن سوم قصر الریح و سپس چهل اشکوب بوده است. قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده است.
تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال 1312 از جمله گرانبهاترین منابع دگرگونی فرهنگی این دیار بوده است. مردم و جوانان دیزباد با وجود مشغله فراوان لحظه ای سستی نکرده و درجات علم و کمال را با سرعت طی نموده اند و این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است، به طوری که در سال 1348 نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد ایران در یونسکو به ثبت رسید.
در حدود 60 سال قبل که شبها بیشتر روستاها غرق در تاریکی بود دیزبادیان فانوسهایی را در معابر آویز کرده بودند تا ستارگان تنها روشنی دهنده نباشند و در فاصله زمانی اندکی اولین شبکه برق خصوصی روستا افتتاح شد.
دیزبادیها به فرهنگ و سنن تاریخی خود بسیار پایبند هستند، از جمله سنن بسیار زیبای این روستا روز نوحصار می باشد که از سال 912 همه ساله در مکان خاص و تاریخی مشخص برگزار می شود تمامی اهالی روستا اعم از ساکنین روستا و ساکنین شهرهای ایران و همچنین دیزبادیهای مقیم خارج از کشور سعی می کنند در نوحصار شرکت کنند. نوحصار پیام آور وحدت، یکرنگی، تسلیم و تواضع شرکت کننده گان در آن است.
از جمله مکانهای تاریخی دیگر، می توان به تخت قلندران، نووعده گاه و جایگاه چرخ ریسمان عاشق اشاره کرد. در حال حاضر نیز این روستا دارای دو مجتمع بزرگ و زیبا ی فرهنگی، مذهبی و خدماتی است.
شغل اکثر مردم دیزباد باغداری است، نگاه باغداران دیزبادی به منابع تولید نگاهی نسبتا علمی است. به منظور استفاده بهینه از آب تمامی استخر و کانالهای خاکی پوشش داده شده است به نحوی که بدون اجازه مردم قطره ای آب جا به جا نمی شود.
تعادل دام ومرتع از سالها قبل اجرا شده و کشاورزان با تراس بندی های فراوان، اراضی حاصلخیز را ایجاد کرده اند. دیزباد به دلیل شرایط زیست محیطی مناسب و مدیریتی آگاهانه شرایط مطلوبی را برای تولید انواع محصول باغی ایجاد کرده است. ظرفیت ممتاز روستا از یک طرف و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول ازطرف دیگر این منطقه را در رده صادر کنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج تبدیل کرده و تنوع وکیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایه های طبیعی این روستاست.
به شهرت بلند دیزباد و نام و یاد ماندگار این خطه فرهنگ ساز و زادگاه علم و دانش، اخلاق و معرفت چه نیکوست که به آبادی آن همت گماریم و با بازسازی روستا به سبک قدیمی و همچنین ایجاد یک مجتمع علمی-فرهنگی شبانه روزی بار دیگر افتخارات گذشته را تکرار کنیم.
قجغر دیزباد بالا توسط گروه کوهنوردی راهیان سبز مشهد فتح شد
تارنمای «باشگاه کوهنوردی راهیان سبز(مشهد)» از فتح این قله توسط کوهنوردان این گروه خبر داد. این تارنما که به طور مرتب برنامه های خود را پیش خبر کرده و پس از هر برنامه از اجرای آن گزارش می دهد، از فتح قله قجغر دیزباد بالا خبر داده است. در پیش خبر این تارنما اطلاعات مفیدی در باره قجغر ارائه شده است. همچنین اطلاعات تماس در «دیزباد وطن ماست» برای آن دسته از عزیزانی که از ما خواسته بودند آنها را در جریان برنامه های کوهنوردی قرار دهیم، درج می شود.
اطلاعات مربوط به قله قوچگر:
روستای دیزباد بالا از توابع نیشابور میباشد که در حدود 70 کیلومتری مشهد از مسیر جاده مشهد -نیشابور قرار دارد.راه دسترسی به این روستا از سمت مشهد بعد از توربین های بادی و شهرک بینالود در سمت راست جاده میباشد که البته تابلوی روستای قاسم آباد در اول جاده نصب شده.
این روستا با آب و هوای نسبتا سرد و کوهستانی و مناطق و باغ های سرسبز(در فصول گرم سال)یکی از زیبا ترین روستاهای رشته کوه بینالود میباشد.روستای دیزباد از دسته روستاهای پلکانی است که بر روی دامنه کوه بنا شده و زیبایی خاصی را به این روستا داده است.در مسیر رودخانه این روستا چندین چشمه وجود دارد که آخرین چشمه دقیقا در دامنه قله قوچگر قرار گرفته است.روستای دیزباد به دلیل مناظر زیبا و چشم نواز و همچنین قرار گرفتن در مسیر قله قوچگر مورد هرساله پذیرای تعداد زیادی از مردم به ویژه کوهنوردان میباشد.
راه دیگر صعود به قله قوچگر روستای گرینه است که به دلیل شیب بسیار تند قله از سمت گرینه وهمچنین دوربودن خود روستا از شهر مشهد معمولا مسیر دیزباد جهت صعود به قله انتخاب میشود.
ارتفاع:2860 متر از سطح دریا
مسیر حرکت به سوی قله:روستای دیزباد بالا
مدت زمان تقریبی صعود از پای قله:2:30 ساعت
مدت زمان تقریبی پیاده روی از روستای دیزباد تا پای قله:1:30 ساعت
طول و عرض جغرافیای قله دیزباد :36.1245994, 59.2549968
با توجه به سرمای هوا و وزش باد شدید در بالای قله از لباسهای مناسب استفاده کنید.
حتما از کفش مناسب استفاده کنید.
از یک روز قبل از صعود از خوردن غذا های چرب و دیر هضم اجتناب نمایید.
وعده غذایی قبل از شروع کوهنوردی باید کمترین حجم را داشته و شامل موادغذایی پرکربوهیدرات , کم چربی , کم پروتئین با 8-16 انس آب باشد .
یک صبحانه مختصر شامل یک نان شیرین یا نان گندم کامل ( پرکربوهیدرات ) با عسل, گردو، پنیر بدون چربی و شیر بدون چربی می تواند انرژی اولیه شما را تامین کند .
مقداری نمک یا آجیل شور جهت تامین کلسیم مورد نیاز بدن برای جلوگیری از گرفتگی عضلات به همراه داشته باشید.
به مقدار لازم آب نوشیدنی همراه داشته باشید.
زمان و مکان حرکت:
جمعه 90/02/02 ساعت 6:30 صبح.بلوار وکیل آباد.ابتدای جلال آل احمد(ایرج میرزا)1
شماره تماس سرپرست گروه جهت ثبت نام:09155069409 سرکار خانم دهقان
اطلاعات مربوط به فتح قجغر در این سایت آمده است:
حرکت از مشهد:7:30
حرکت از روستای دیزباد به سمت قله:10:45
حرکت از پایین قله:12:00
فتح قله:13:15
برگشت به روستای دیزباد:17:40
اتمام برنامه و برگشت به مشهد:20:30
گروه کوهنوردی پیام نیشابور قجغر دیزباد را فتح کرد
در تارنمای گروه کوهنوردی پیام نیشابور گزارشی از فتح قجغر دیزباد آمده است. این گزارش به حضور 20 کوهنورد در کوه های دیزباد در تاریخ 20/11/1391 اشاره کرده است. امین اسحاقی در گزارش کوتاه خود آورده است:
گزارش برنامه جمعه 1391/11/20 قوچگرد
ساعت 6/45 صبح 20نفر15مردو5خانم ازمیدان آزادی بایک دستگاه مینی بوس به دیزباد رفتیم ساعت 8پیاده شدیم صبحانه را ساعت 9 درکنار چشمه صرف شد 9/30 به طرف قله حرکت کرده وساعت 12/30 -نفر15 به قله رسیدیم دربرگشت ساعت 14 نهار را در چشمه خورده وساعت 15 حرکت وساعت16 دردیزباد سواربه مینی بوس شدیم.
هواصاف وآفتابی بود!
همنوردان : خانم صادقی _ خانم یغما _ خانم فرطباف _ خانم شادمهری _ خانم _هروی _ آقایان : عزت نیا_ منتها_ سلمانی _ مصطفی وامین اسحاقی _ فروتن _ فراهینی _ کمال پور _ میربلوکی _ فرهادی - رشیدلمیر _ انجیدنی _ دکتر آرمان مهر _ دکتر قوامی _ وجوهی سرپرست برنامه
متاسفانه در این گزارش هیچ عکسی از دیزباد درج نشده است.
دیزباد پلکانی به سوی تاریخ پرشکوه تمدن شیعی در خراسان
وبلاگ «معلولیت, محدودیت, نه ناتوانی» متعلق به «مجتمع خدمات بهزیستی روستایی شهید نصیری دیزباد سفلی» است که از مراکز غیر دولتی مشهد مقدس به حساب می آید. در این وبلاگ یادداشتی با عنوان «دیزباد پله کانی به سوی تاریخ» درج شده بود، که اگرچه در سایت های دیگر نیز به موارد مطرح شده در این یادداشت اشاره شده، اما نکات بدیعی نیز در آن وجود داشت که سبب شد، این یادداشت در «دیزباد وطن ماست» درج شود.
گفتنی است که جعفر فرخی این یادداشت را با اقتباس از یادداشتی که پیشتر توسط حسین داودی نوشته شده، تهیه کرده است.
دیزباد روستایی است در دل کوه بینالود در چهل کیلومتری جاده مشهد به نیشابور که در یک تقسیم بندی مهم به دو بخش دیزباد علیا و دیزباد سفلی تقسیم شده و در یک تقسیم بندی کم اهمیت تر و قدیمی تر به سه بخش دیزباد علیا (بالا) دیزباد وسطا (میانه) و دیزباد سفلی (پایین) تقسیم میشود.
دیزباد سفلی (دیزباد پایین) در منطقه ای هموار و بیابانی قرار دارد و مردم ان شیعه اثنی عشری هستند که به کشاورزی و دامداری مشغولند.
دیزباد وسطا (دیزباد میانه) که امروزه جز ویرانه و نامی از آن باقی نمانده و برای آشنایی بیشتر بگویم که آنجا همان کلاته شور آبی (ده دوست) میباشد و شمشیرتیغ و ده ملا جزء آن است که تنها ده ملا مسکونی میباشد.
دیزباد علیا (دیزباد بالا) روستایی زیبا و کوهستانی است که به سه بخش پایین ده میان ده و بالا ده تقسیم شده است. بافت معماری این روستا به صورت پله کانی است که پشت بام هر خانه حیاط خانه دیگر است ساکنان این روستا ترکیبی از شیعیان دوازده امامی و اسماعیلی هستند .
به جرات می توان گفت که در این روستا بر خلاف سایر مناطق ایران اختلاف مذهب نتوانسته باعث تفرقه و نزاع بین مردم آنجا شود و این مردم با صفا و صمیمیت و آرامش در کنار یکدیگر زندگی می کنند. در اینجا لازم میدانم جهت آشنایی ذهن کاربران گرامی مختصری راجع به اسماعیلیان توضیح دهم.
اکثریت شیعیان دوازده امامی هستند اما دو گروه دیگر در میان شیعیان هستند که اقلیت نسبتا بزرگی را در بر می گیرند یکی اسماعیلیان که بزرگ ترین گروهند و دیگری شیعیان زیدی که بیشتر در یمن زندگی می کنند و تا نیمه قرن پیش امام آنها بر یمن شمالی حاکم بود و اکنون برخی از پیروان آنها با حکومت یمن درگیرند .
نقش اسماعیلی ها در فلسفه و تعلیم و نیز سیاست در برهه هایی از تاریخ برجسته بوده است فاطمی ها که در شمال آفریقا ومصر حکومت میکردند اسماعیلی بودند و در زمان آنها بود که دانشگاه الازهر در قاهره تاسیس شد .
از میان شاعران برجسته اسماعیلی می توان از ناصر خسرو قبادیانی یاد کرد. اسماعیلیان رشته امامت را به اسماعیل پسر بزرگ تر امام جعفر صادق (ع) می رسانند و اکنون امام خود را شاهزاده کریم آقاخان میدانند که چهل و نهمین امام آنها شمرده می شود.
اسماعیلیان از تاجیکستان افغانستان و ایران برخاسته اند و بسیاری از آنها هم در پاکستان و هند زندگی میکنند اما بسیاری از آنها به کشور های دیگر جهان در قاره های آفریقا و اروپا و آمریکا نیز مهاجرت کرده اند.
اجداد آقاخان رهبر کنونی اسماعیلیه از ایران به هند مهاجرت کرده اند و اکنون دفتر اصلی او در نزدیکی مرز سوییس و فرانسه است .
کریم آقاخان کوشیده است تا مذهب اسماعیلیه را با زندگی امروز وفق دهد و با ایجاد شبکه های آموزشی و عمرانی زندگی پیروان خود را بهبود بخشد اگر چه شهرت اسماعیلیه به قلعه تاریخی الموت در حوالی قزوین است ولی تاریخ دیزباد نشان می دهد که بسیاری از اسماعیلیان قرن ها در کنار کوه بینالود و در بلندی های آن در نزدیکی نیشابور زیسته اند بسیاری از اقلیت ها برای در امان ماندن از تاخت و تازها پیوسته به کوهها پناه می برده اند تا بتوانند راه و رسم زندگی و سنتهای خود را در امان نگه دارند و دیزباد یکی از این گونه روستا ها است به سختی میتوان آنچه از روستای دیزباد باقی مانده را به عنوان بخشی از زندگی جامعه امروز اسماعیلیه در نظر گرفت ولی باز هم نمود هایی از زندگی اسماعیلیان در دیزباد دیده می شود.
در کنار بسیاری از دانشمندان و متخصصان اهل دیزباد دو شاعر نامی اسماعیلیه از دیزباد برخاسته اند محمد فدایی خراسانی و امامقلی خاکی خراسانی که مقبره هر دو آنها در دیزباد می باشد.
گفته می شود مسلمانان در سال 113 هجری قمری وارد منطقه دیزباد شده اند و تا آن زمان مردم آن مثل سایر مناطق ایران زرتشتی بوده اند. وجود سنگ قبر هایی با سابقه بیش از هزار سال در این روستا بیانگر قدمت حضور مسلمانان در این روستا است.
کوهنوردان این بار از پیوه ژن به دیزباد بالا آمدند
گروه کوهنوردی فراز نیشابور اخیرا در یادداشتی از ورود این گروه به دیزباد بالا خبرداده است. این گزارش که توسط خیرآبادی تنظیم شده گزارشی از «گزارش برنامه جمعه مورخه 1392/3/24 پیوه ژن به دیزباد» ارائه داده است.
در این گزارش کوتاه آمده است:
جمعه مورخه 1392/3/24 صبح ساعت 5:30حرکت با تعداد25نفر به سمت پیوه ژن براه افتاده ساعت حرکت از روستای پیوه ژن 7:30 ودر ساعت 12روی یال رسیدیم که خبر ناگواری به دستمان رسید راهنمای برنامه آقای مرضیه بودند که به ما خبردادند مادر ایشان به رحمت خدا پیوستند ایشان برنامه را به سرپرست سپرده و منطقه را ترک کردند.وهمه دوستان از این خبر ناراحت شدند.
مادر ساعت 13به پایگاه خورشیدی رسیده ودوستان از کوهنوردان باآب معدنی پذیرا بودند بعد یک نفربا مشورت سرپرست از روی یال به سمت قله قوچگر رفته و بقیه به منطقه دیزباد رفته و ناهار اول دیزباد بودیم ودر ساعت 18همگی به ماشین رسیدیم.
سرپرست برنامه: خیرآبادی
راهنما: آقای مرضیه
