دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.دیزباد علیا نیازمند توجه بیشتر
مسافران عنوان دو ماه نامه ای است که توسط مجموعه میراث فرهنگی و گردشگری منتشر می شود. در سایت رسمی این مجله، مقاله از از راضیه جویباری به عنوان «خراسان رضوی نیازمند توجه بیشتر» منتشر شده است. در بخشی از این مقاله که متن آن نسبتا طولانی است از نیشابور و به تبع آن دیزباد علیای نیشابور یاد کرده است.
او در این مقاله چنین می نویسد:
استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با توجه به اهمیت و گستردگی آن از نظر جغرافیایی و همچنین میراث فرهنگی و گردشگری این توانایی را دارند تا هرکدام به تنهایی به قطبی تبدیل شوند. اما با توجه به محدودیت‌های ما در چاپ و نشر نشریه و عدم امکان بررسی هرکدام از استان‌ها به صورت جداگانه باعث شد تا این سه استان به صورت همزمان و در یک شماره معرفی شوند. هرچند که به دلیل اهمیت ویژه شهرستان مشهد شماره گذشته تنها به این شهرستان اختصاص داشت و در این شماره شما با سایر شهرستانهای این سه استان آشنا می‌شوید.
در ادامه به کلات و سبزوار اشاره می کند و پس از آن در مورد نیشابور می گوید:
- نیشابور
نیشابور در 150 کیلومتری غرب شهر مشهد، در دشت همواری قرار گرفته است که از یک طرف به کوه‌های بینالود و از سوی دیگر به ارتفاعات طاقانکوه محدود می‌شود، مشهد در شرق نیشابور و سبزوار در قسمت غرب آن قرار گرفته است.
نیشابور از شمال به قوچان و چناران و از جنوب به شهرستانهای تربت‌حیدریه و کاشمر متصل است. رشته‌کوه‌های بینالود از شمال نیشابور می‌گذرد و از شمال غربی سرولایت تا جلگه رخ امتداد یافته و بزرگترین قله آن حدود 3300 متر ارتفاع دارد. بینالود دارای دره‌های سرسبز و پرآب و روستاهای آباد و پر محصول می‌باشد.
دیزباد علیا و سفلی، درود، پیوه‌ژن، خرو علیا و سفلی و حصار بوژان از روستاهای این منطقه است که دارای محصولات کشاورزی فراوان و جمعیت زیادی است. آلو، سیب و گردو از میوه‌های معروف این مناطق کوهستانی است.
آب و هوای نیشابور در مناطق کوهستانی آن سرد و در قسمت جلگه‌ای، معتدل است. نیشابور در فاصله 768 کیلومتری تهران و در 36 درجه و 12 دقیقه عرض شمالی و 58 درجه و 48 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است.
نیشابور در فصل‌های بهار و پاییز در معرض وزش بادهای موسمی و محلی می‌باشد که نواحی کشاورزی منطقه را تهدید می‌کند، رودخانه دایمی در نیشابور وجود ندارد و رودهای آن فصلی هستند.
مزارع بیشتر از طریق قنات‌ها و چاه‌های عمیق و کاریزها آبیاری می‌شود محصولات مهم کشاورزی نیشابور، باقلا، غلات، پنبه، چغندرقند و حبوبات است. سبزیجات نیشابور معروف است.
بادمجان و گوجه‌فرنگی، هندوانه و خربزه از محصولات دیگر این منطقه است. فرآورده‌های گیاهی دیگری چون کتیرا، زرشک و ترنجبین در نقاط مختلف نیشابور به عمل می‌آید. سوغات نیشابور ریواس و شربت ریواس است.
در آثارالبلاد و اخبارالعباد آمده است: «نیشابور از مدن خراسان، موصوفه به اصناف فضایل و فواکه و ثمرات … و همیشه قافله‌ها به آنجا نزول می‌نمایند، و در قدیم مجمع و معدن علما بود. عمرو بن لیث صفاری گفت که: مقاتله می‌کنم بر شهری که گیای آن ریباس است و خاک آن نفل است (و آن نوعی از ریاحین را گویند) و سنگ آن فیروزه است و این را از آن سبب گفت که به آنجا ریباسی است که مثل آن در هیچ کل زمین نیست (و ریباس گیاهی است که جدری و طاعون را نفع کند و عصاره آن نظر را تیز کند)
باغ‌رود که از تفرجگاه‌های زیبای نیشابور است، در قسمت شرقی آن قرار دارد. شمال غربی نیشابور است، در قدیم فیروزه‌تراشان و معدن‌کاران در کنار هم در این مناطق به سر می‌بردند و به کاوش و جستجوی معدن و تراش فیروزه و تزیین آن مشغول بودند، بدین سبب این شهر از قدیم مورد توجه حکام و سلاطین برای به دست آوردن این سنگ‌های گرانبها بوده است. فیروزه دو نوع است، یک نوع از معدن استخراج می‌شود که به آن فیروزه سنگی می‌گویند، نوع دیگر که مرغوب‌تر است، فیروزه خاکی نام دارد و در مسیل‌ها و رسوبات به دست می‌آید. قبلاً ایرانیان مسکو در تراش فیروزه مشهور بوده‌اند و بهتر از خود خراسانی‌ها از عهده انجام این کار برمی‌آمده‌اند. و تجار ایرانی در وین نقش فعال در فروش این گوهر گرانبها داشته‌اند.
او در ادامه به کاشمر، تربت حیدریه، خاف، تربت جام، سرخس و قوچان اشاره می کند.
«دیزباد وطن ماست» از این نویسنده گرامی برای تهیه این مقاله تشکر می کند.
